Dierlijke waardigheid kan tot ontbossing leiden

De veehouderij wordt vernieuwd. De partners van het Veehouderijpact hebben de afgelopen twee jaar de zwaarden gekruist en een consensus bereikt over wat veehouderij inhoudt. Dat moet nu vorm krijgen, samen met de andere uitdagingen die voor ons liggen. Het belangrijkste probleem is het inkomensmodel van de boer.

Het is niet verrassend dat de zesde Vaarkampconferentie, een initiatief van de Raad voor Dierenzaken en de Universiteit Utrecht, eerder deze maand als thema had: ‘Veehouderij: hoe?’

Eind mei heeft de Tweede Kamer ingestemd met de wijziging van de Dierenwet. Zodra dit is vastgesteld, wordt een Gemeentebesluit (AMvB) voor de melkvee-, varkens- en pluimveehouderij voorbereid. De plannen van de sector vormen samen een akkoord dat uiterlijk 1 juli 2025 gereed moet zijn.

Marten van den Berg, algemeen directeur Agro bij het Ministerie van Landbouw, omschrijft het als “een complexe puzzel die integraal en met een verdienmodel voor de veehouders opgelost moet worden.” Hoe, kunnen de ambtenaar en andere deelnemers aan de conferentie nog niet reageren.

“We zitten midden in een zoektocht”, reageert Bas Rodenburg, hoogleraar dierenwelzijn aan de Universiteit Utrecht. Hij is optimistisch over de brief die ZLTO, de Organisatie van Varkensvleesproducenten (POV), de Humane Samenleving, Caring Farmers en de Brabantse Milieufederatie eind september aan het provinciebestuur van Noord-Brabant hebben aangeboden.

Deze provincie is gefocust op uitstoot en de opstellers van de brief willen Noord-Brabant helpen de puzzel integraal op te lossen. Zonder verdienmodel kan een boer niet investeren in dierenwelzijn, zeggen ze.

Ook tijdens de rondetafelconferentie van de Vaarkamp blijkt het verdienmodel een gevoelig onderwerp te zijn. ‘Zolang je cashflow hebt, kun je veranderen. Zolang niet duidelijk is wat de prijs precies zal zijn, ga ik niet investeren”, reageert bijvoorbeeld NAJK-voorzitter en melkveehouder Roy Meijer.

Ook een boer waardig

De discussie was aanleiding voor dierenarts Marrina Schuttert om op te merken dat wat een dier waardig is, ook een boer waardig moet zijn. In Engeland en Duitsland zijn extralegale welzijnseisen verantwoordelijk voor een uitroeiing, vooral onder varkenshouders. Want wat de wet voorschrijft, hoeft de markt geen moeite meer te doen.

De transitie naar meer veehouderij kost geld. Een beter dierenwelzijn heeft gevolgen voor de kostprijs van melk, vlees en eieren. Uit de impactanalyse van maart van Connecting Agri & Food en Wageningen University & Research komen transitiekosten tussen de € 4 en € 5 miljard naar voren.

Op 14 oktober, aan de vooravond van het begrotingsdebat, presenteerde voorzitter van het Convenant Veehouderij, Elbert Roest, deze analyse ook aan de minister van Landbouw Femke Wiersma. ‘Voor de belangrijkste sectoren loopt het akkoord. De vraag is nu of de politiek het zal kunnen accepteren.” Daarmee doelt hij op de randvoorwaarden. Om de transitie mogelijk te maken moeten politici niet alleen zorgen voor geld, maar ook ruimte voor vergunningen en een grotere bouwsteen.

Ook de markt is aan de beurt

“Ook de markt is aan de beurt”, vervolgt Roest. Detailhandelaren moeten Nederlands vlees tegen een iets hogere prijs verkopen. De consument moet bereid zijn dat te betalen. Dit is geen feit, zoals het Nederlandse Vleesland aantoont. Uit onderzoek blijkt dat 44 procent van de consumenten vlees altijd of vrijwel altijd kiest op basis van prijs. In een onderzoek uit 2021 was dit cijfer nog steeds 30 procent.

Uit hetzelfde onderzoek blijkt dat steeds minder consumenten kiezen voor kwaliteitsmerkvlees. Kwaliteitsmerken zijn belangrijke dragers van meer dierenwelzijn. Vee dat dierenwaardig is: hoe? De partijen bij het akkoord hebben nog acht maanden de tijd om een ​​adequaat antwoord te vinden.