De miljoenenfabriek in Groningen die bioplastic uit suiker haalt, is eindelijk klaar

Achttien jaar nadat het bedrijf Avantium een ​​slimme manier vond om een ​​chemische component uit suiker te halen, staat er op een perceel van 2,5 hectare een fabriek die een nieuw soort bioplastic gaat maken. De fabriek gaat 175 miljoen euro kosten, geld dat topman Tom van Aken jarenlang heeft moeten betalen.

Dinsdag is het officiële ‘openingsmoment’ van de fabriek in het Groningse Delfzijl, die volgens Van Aken nu ‘praktisch klaar’ is. De fabriek heeft grote investeerders achter zich, zoals Coca-Cola, Danone, het overheidsfonds Invest-NL en de provincie Groningen.

De fabriek mag dan officieel klaar zijn, maar vertragingen zijn niet uitgesloten. Nu komt het testen en afstellen van de machines. Het nieuwe bioplastic zou volgend jaar van de productielijn moeten rollen. “Een fabriek van dit type is nog nooit eerder ter wereld gebouwd”, zegt Van Aken. “Dus ik kan eerlijk zeggen dat het spannend is.”

Avantium (driehonderd medewerkers) maakt PEF, een plantaardig plastic dat ‘geen druppel petroleum nodig heeft’. Het zal op de markt worden gebracht onder het merk Releaf. Het is zeker niet het eerste type bioplastic. Er is echter veel belangstelling voor PEF, omdat het chemisch lijkt op fossiel plastic van het PET-type. PET vind je bijvoorbeeld in PET-flessen en fruitcontainers in de supermarkt, en onder de naam polyester in kleding.

‘Lang veroordeeld’

De weg naar de ingebruikname van deze fabriek was lang en vol gaten. “Ik heb het verhaal honderden keren verteld aan (potentiële) investeerders”, zegt Van Aken. “En daar moet je een dikke huid voor hebben. “Ik krijg al heel lang kritiek. Anderen zeiden dat het te moeilijk was om een ​​nieuw plastic materiaal op de markt te brengen.”

Avantium werd in 2000 opgericht als spin-off van Shell om katalysesystemen te ontwikkelen om chemische reacties te versnellen. Van Aken werd op 35-jarige leeftijd CEO. In de beginjaren was Avantium op zoek naar een eigen innovatief product. Nadat het bedrijf met succes een monomeer (een soort bouwsteen) uit suiker had gewonnen, richtte het bedrijf zich op biobrandstoffen. Hij bouwde een auto om en testte hem uitgebreid op biobrandstof, maar het geld was op. Om te overleven wilde het nieuwe bedrijf naar de beurs, maar de beursgang werd vanwege de kredietcrisis van 2007 met een opzegtermijn van een dag geannuleerd.

Het bedrijf overleefde ternauwernood met de hulp van nieuwe investeerders en besloot zich te concentreren op plastic in plaats van op de vluchtigere biobrandstof. “Met brandstof doe je eigenlijk je uiterste best om een ​​product te creëren dat iemand in zijn tank stopt en meteen verbrandt”, zegt Van Aken.

Nadat Avantium afstand nam van bioplastics, begon Van Aken steun van investeerders te zoeken. Traditionele chemische bedrijven waren er niet blij mee. Coca-Cola was ook niet meteen overtuigd. Na diverse demonstraties op het hoofdkantoor besloot de frisdrankfabrikant in 2012 te investeren. Vervolgens sloot Danone zich ook aan bij de ontwikkeling van PEF-waterflessen.

Avantium ging immers in 2017 naar de beurs. De fabriekskosten werden geschat op maximaal 115 miljoen euro. Nu is duidelijk dat de fabriek 175 miljoen gaat kosten. “Het opschalen van de technologie vergde veel kapitaal”, zegt Van Aken. “We hebben de eerste beoordeling gemaakt voordat de oorlog in Oekraïne uitbrak. “We hebben last gehad van inflatie en problemen met de toeleveringsketen.”

De afgelopen jaren is er veel media-aandacht geweest voor kostenoverschrijdingen. Soms vond Van Aken dat overdreven. “Als ik de overschotten vergelijk met vergelijkbare projecten over de hele wereld, is dat eigenlijk niets bijzonders. Maar beleggers vonden het niet leuk en dat begrijp ik.”

Franse Tarwe Fructosestroop

Avantium gaat fructosestroop uit Franse tarwe als grondstof gebruiken. Een andere optie is om PEF te maken van houtsnippers. In hoeverre is dat werkelijk duurzamer? Hernieuwbare grondstoffen bevatten ook CO₂-vingerafdruk.

“Ik moet altijd een beetje glimlachen als ik dit soort vragen over de stof hoor”, zegt Van Aken. “De hoeveelheden die nodig zijn voor ons plastic zijn heel klein. De bestaande landbouwindustrie kan dit gemakkelijk aan. Het debat over biobrandstoffen is bijzonder verontrustend, omdat er veel grotere volumes nodig zijn om brandstof te produceren, met een grotere impact op de natuur.”

De eerste klanten die Van Aken noemt zijn Albert Heijn (voor vruchtensapverpakkingen), biermaker Carlsberg, modemerk Louis Vuitton (voor cosmeticaverpakkingen) en frisdrankenmaker Inbev. PEF kan ook gebruikt worden als variant van polyester en kan dus gebruikt worden voor het bekleden van kleding en meubels. Daarom heeft ook het modemerk Pangaia zich aangemeld als klant. Van Aken: “Het zou leuk zijn als je ons binnenkort in je kast kunt zien.”

De dromen zijn groot, maar concurreren met fossiele kunststoffen (gemaakt uit gas en olie) zal niet eenvoudig zijn. Fossil heeft schaalvoordeel. De nieuwe fabriek van Avantium zal binnenkort 5.000 ton bioplastic per jaar produceren, ongeveer 0,001 procent van de wereldwijde plasticproductie. Bovendien overspoelen goedkope fossiele kunststoffen uit Azië en de Verenigde Staten momenteel de Europese markt.

Van Aken hoopt klanten te overtuigen met de chemische eigenschappen van PEF. Hierdoor kan er minder gas door dan zijn PET-broertje, waardoor bijvoorbeeld koolzuurhoudende dranken langer houdbaar zijn. “Dat is een uiterst belangrijk verkoopargument voor verpakkingen.”

En PEF kan samen met PET ook gerecycled worden (mits de hoeveelheden bescheiden zijn). Dit betekent dat het niet nodig is om een ​​nieuwe recyclingketen te creëren.

Momenteel heeft Avantium ook nog een andere inkomstenbron: de verkoop van licenties. Vorig jaar tekende het een overeenkomst met het Amerikaanse chemiebedrijf Origin Materials. Het doel is om jaarlijks honderdduizend ton PEF te produceren in Noord-Amerika.

delen





E-mail de redacteur