Leg je onderzoek simpel uit: dat is nog niet zo eenvoudig

Voor Marinka was deelname aan de wedstrijd een stap uit haar comfortzone: ‘Een van de doelen die ik mezelf dit jaar heb gesteld, is het verbeteren van mijn presentaties. Dus iets vertellen aan zo’n grote groep kinderen was een geweldige kans. Vooral omdat kinderen altijd een enthousiast publiek zijn.’

Jo-Anne was eerder voor de studenten verschenen. “Maar nooit voor zulke kleine kinderen.” Toen hij een oproep zag in de IBL-nieuwsbrief, schreef hij zich meteen in. ‘Toen ik zo jong was, bestonden dit soort dingen nog niet. Het zou een wonder zijn als we biologieles zouden krijgen. Toen dacht ik: hier moet ik aan bijdragen! “Zelfs als ik een of twee kinderen enthousiast zou kunnen maken voor wetenschap, zou dat geweldig zijn.”

Een waterstofmotor of een bacterie die plastic eet, in begrijpelijke taal

Tijdens de voorbereiding kregen promovendi begeleiding van C3. Er was een online kick-off bijeenkomst en een oefenochtend waar je tips en tricks kreeg. Jo-Anne: “De rest was aan ons.” Het vertalen van wetenschappelijke termen in begrijpelijke taal vergde nogal wat werk. Marinka vertelde over haar onderzoek naar een katalysator die koolmonoxide uit waterstof kan verwijderen voor bijvoorbeeld waterstofauto’s. Verschoor werkt aan bacteriën die plastic kunnen afbreken.

Marinka: ‘Ik heb mijn begeleider Irene Groot, die af en toe lesgeeft aan basisschoolleerlingen, om hulp gevraagd. En ik oefende veel met verschillende mensen, waarbij ik hen vertelde dat ze moesten doen alsof ze twaalf jaar oud waren. Ik legde moeilijke concepten uit of liet ze weg. Ik ben veel meer gericht op het doel van mijn onderzoek, dan op wat ik precies dagelijks doe.’ Jo-Anne werd geholpen door een nuttige connectie: “Mijn zussen hebben allebei pedagogie gestudeerd”, lacht ze. “Zo kon ik bij hen nagaan of mijn verhaal begrijpelijk was.”

De waterstofmotor van Marinka was een wat abstracter onderwerp dan de bacteriën van Verschoor. ‘Ik heb geprobeerd het op te lossen door veel afbeeldingen te laten zien, zoals een foto van mijn opstelling. Ik ging niet in details, maar ze vonden deze opzet heel interessant.’

Hoe leg je dat nog eens uit?

De kinderen wilden later alles weten. “We krijgen de meest willekeurige vragen”, zegt Marinka. ‘Bijvoorbeeld: “Wat is uw salaris? of “Hoeveel kost de gouden plaat die je draagt?” Maar ook vragen van denkers als: “Waarom wordt waterstof gebruikt? Wat is er zo speciaal aan?” of “Kan waterstof ook in vliegtuigen?”

‘We krijgen heel willekeurige vragen, bijvoorbeeld: “Wat is je salaris? of “Hoeveel kost zo’n gouden plaat?”

Jo-Anne: ‘Kinderen denken vaak heel anders dan wij. Mijn verhaal ging over een nieuwe manier van recyclen: met bacteriën die plastic eten. Toen vroegen ze mij: “Maar waarom wassen we die flessen niet gewoon?” Een hele goede vraag natuurlijk. Leg dat dan eens uit. En dat moest snel gebeuren, want veel tijd was er niet.’

‘300 kinderen zijn echt heel veel kinderen’

Hebben de wetenschappers zelf iets geleerd? Jo-Anne lacht: ‘Ik heb geleerd dat 300 kinderen eigenlijk heel veel kinderen zijn. ‘Je moet echt gefocust blijven’, roepen ze snel tegen je. Enerzijds moet je je hierdoor niet laten afleiden, maar je moet er ook op letten of ze je iets belangrijks vragen dat je echt wilt uitleggen.’ Marinka: ‘Het was ook behoorlijk warm in de kamer. De aandachtsspanne was kort.’

Jo-Anne: ‘Daar moet je goed op inspelen. Als je het te gemakkelijk maakt, raak je ze kwijt. Maar als het te ingewikkeld is, geven ze het ook op. Het is een heel dunne lijn die bepaalt of een bericht aankomt of niet.”

Marinka: ‘Ik wilde het hebben over mijn elektronenmicroscoop. Dat is zo’n belangrijk onderdeel van mijn onderzoek dat ik het niet terzijde kon laten. Maar om alles precies uit te leggen, heb je elektronen nodig. tunnelen Tussen de advies en de steekproefDat gaat te ver. Daarom zei ik dat het een microscoop is waarmee je het kleinste deeltje dichterbij kunt brengen: een atoom. Dat klopt misschien niet 100%, maar ze begrijpen wat je doet.”

Een diverse visie op wetenschap.

Helaas pakten Jo-Anne en Marinka de winst niet, die eer ging naar Lieke Ceton. Hij vertelde hoe je de juiste therapie voor kankerpatiënten kunt kiezen. Marinka: ‘Er was een grote diversiteit aan onderwerpen, met onderzoekers van het LUMC tot Naturalis. Jo-Anne: ‘Ook het aantal mannen en vrouwen was goed verdeeld. We laten kinderen een diverse visie op wetenschap zien. En ik denk dat ze het ook leuk vonden.”

Lees verder

Lees ook het persbericht op de website van het Centrum voor de Chemie van Jeugdcommunicatie.

Hilde Pracht