Waarom Roemenen boos zijn op Louis Vuitton: ‘Culturele toe-eigening’ | RTL Nieuws

Een witte linnen blouse met zwarte borduursels was de lont voor het kruitvat van de Roemenen. Dit kledingstuk was opgenomen in de ‘LV By the Pool Collection’-campagne van 2024, de groep ‘La Blusa Roumaine’, zegt dat het ontwerp is ‘gestolen’ uit de regio Mărginimea Sibiulu. Dit soort kleding wordt door UNESCO beschouwd als cultureel erfgoed.

“We zullen Louis Vuitton vragen om het erfgoed en de culturele waarde van het traditionele ontwerp van de lintblouse te erkennen”, schreef Raluca Turcan, de Roemeense minister van Cultuur, nadat de controverse uitbrak. Louis Vuitton heeft de betreffende blouse uit de collectie gehaald. Het bedrijf reageerde niet op vragen.

culturele toe-eigening

“Culturele toe-eigening is in het Nederlands een vorm van diefstal of plagiaat en komt al eeuwenlang voor”, zegt journalist en mode-activiste Janice Deul.

“Een dominante cultuur claimt iets van een gemarginaliseerde groep en laat dat zien”, legt Daniëlle Bruggeman, hoogleraar mode aan Artez Hogeschool en bijzonder hoogleraar Mode en Duurzaamheid aan de Radboud Universiteit, het concept kort uit.

“In dit geval verdient Louis Vuitton ook geld ten koste van het Roemeense volk”, zei Deul.

Deul vindt dat Roemenen er niet trots op moeten zijn dat een groot merk als Louis Vuitton zich laat inspireren door hun kleding. Volgens haar moet het bedrijf zich helemaal niet met dit onderwerp bemoeien. “Louis Vuitton had er bijvoorbeeld voor kunnen kiezen om samen te werken met lokale ontwerpers, maar ook dan is er vaak geen gelijkheid.”

“Louis Vuitton heeft simpelweg meer macht en geld en zal altijd profiteren van de samenwerking”, vervolgt hij. Volgens haar kon Louis Vuitton het gebruik van het ontwerp alleen aan de buitenwereld verkopen als de bewoners zelf het merk hadden benaderd om mee te werken.

Geen wettelijke bescherming

Voor Visser is dit anders. Hij zegt dat mode altijd geïnspireerd wordt door iets van iemand anders. “De kledingontwerpen zijn op elkaar gebaseerd”, zegt hij met gevoel voor beeld. Er staat dat ontwerpen van ontwerpers tot 70 jaar na het overlijden van de ontwerper beschermd zijn. “Maar de Roemeense kledingontwerpers zijn natuurlijk al lang dood.”

Volgens hem is dit ontwerp niet beschermd, omdat het idee is dat generaties op dezelfde ontwerpen kunnen voortbouwen. “Er bestaat op Europees niveau geen wettelijke bescherming voor dit soort mode”, zegt de hoogleraar, die benadrukt dat de blouse van Louis Vuitton geen exacte kopie is van de Roemeense variant. “Onder maatschappelijke druk kunnen er op de langere termijn uiteraard ook juridisch gezien dingen veranderen.”

Minder winst

LVMH, het bedrijf achter luxemerken als Louis Vuitton, Christian Dior, Givenchy en Tiffany & Co, meldde eerder deze week lagere winsten te hebben geboekt. Mede door onzekere internationale en economische omstandigheden gaven rijke consumenten minder uit aan onder meer de dure handtassen van het bedrijf.

Over de vraag of het Franse modemerk zich bewust is van culturele gevoeligheden zijn de meningen verdeeld. “Ik denk niet dat merken er bewust voor kiezen om zich bepaalde culturele ontwerpen of traditionele kleding toe te eigenen. Dat doet het merk alleen maar pijn”, zegt journalist Pim Spoor van modeblad Elle.

En volgens hem is het bewust gebruiken van shock om aandacht te genereren geen optie. “Er zijn andere, veel positievere manieren om buzz te genereren.”

Volgens hem komt dit door het gebrek aan onderzoek en inspiratie bij de merken. “De druk om nieuwe collecties te ontwerpen en te produceren is hoog. Sommige modehuizen lanceren wel tien verschillende collecties per jaar.” Ook Bruggeman deelt deze mening.

‘Het maakt mij niet uit’

Deul denkt daar anders over. Volgens hem maken Louis Vuitton en andere merken zich vaak schuldig aan culturele toe-eigening. “Ik denk niet dat bedrijven meer onwetend zijn. Het gebeurt te vaak. Het kan me gewoon niet schelen in plaats van dat ik het niet weet.” Zo werd Louis Vuitton er eerder van beschuldigd de cheque van de Maasai, een nomadisch volk uit Tanzania en Kenia, toe te eigenen voor een mannencollectie.

Er zijn meer bedrijven dan Louis Vuitton die zich bezighouden met culturele toe-eigening. Dit zijn luxe merken als Gucci en Balenciaga, maar ook ‘goedkopere’ merken als H&M en Zara.

Groter onderwerp

“De afgelopen jaren is culturele toe-eigening een steeds belangrijker onderwerp geworden”, zegt Spoor. Mede dankzij de ‘waakhonden’ die veel bereik hebben op sociale netwerken. Zo noemt hij @Diet_Prada, dat misstanden in de mode-industrie aan de kaak stelt bij ruim drie miljoen volgers op Instagram.

“Dit soort accounts heeft kwesties als culturele toe-eigening en kopiëren als sociaal vraagstuk op de kaart gezet, waardoor modefans en klanten ook kritischer naar modehuizen gaan kijken”, zegt Spoor. Deul juicht dit toe. “Het is belangrijk, ook al lijkt het soms zinloos, om merken op dit onderwerp te blijven aanspreken.”