‘Er kunnen nieuwe oorlogen ontstaan ​​door watertekorten’

Het klimaat verandert sneller dan ooit. Het IPCC heeft onlangs een alarmerend rapport uitgebracht waarin staat dat we afstevenen op een opwarming van de aarde met meer dan 2,5 graden Celsius. “En deze klimaatverandering wordt een steeds belangrijkere factor bij grootschalige conflicten, waaronder oorlogen”, zegt Bart Verheggen, klimaatwetenschapper bij het KNMI.

De gevolgen van klimaatverandering zijn in Nederland nu al voelbaar. ‘Waar we het eerst een bizar schouwspel vonden, krijgen we nu te maken met hevige regenval. Denk maar aan de overstromingen van 2021 en de extreme hittegolven, waarbij temperaturen van 40 graden werden gemeten.’ Deze uitersten zullen vaker en zelfs met grotere intensiteit voorkomen, benadrukt Verheggen.

Nog gevaarlijker wordt het als we kijken naar de stabiliteit van ons klimaat, legt hij uit. Er zijn keerpunten. “Dit zijn momenten waarop het weer in korte tijd radicaal kan veranderen.” Op sommige plekken op aarde is het al te warm voor het menselijk lichaam om warmte te verliezen. “In een wereld die 2,5 tot 3 graden warmer is, zullen er nog meer onbewoonbare gebieden zijn.”

Onbewoonbare gebieden, waaronder Nederland

Bovendien zal de zeespiegel met enkele meters stijgen bij een opwarming van 2,5 tot 3 graden. “Nederland is rijk en technologisch ontwikkeld, waardoor we ons redelijk goed kunnen beschermen bij een val van een of twee meter”, legt Verheggen uit. Maar dit kost veel energie en heeft impact op het landschap, zoals verzilting. “Je kunt je afvragen of we overal in Nederland wel kunnen blijven leven in een wereld met 3 graden warmer.”

Hoe meer gebieden onbewoonbaar worden, hoe meer mensen zullen moeten verhuizen. Volgens schattingen zullen ongeveer 2,7 miljard mensen rond de evenaar hun land van herkomst moeten verlaten, wat ook in onze richting zou kunnen gebeuren. “En dit kan politieke en sociale spanningen veroorzaken.”

CO2 uitstoot

Klimaatverandering is er al altijd, maar mensen (en hun CO2-uitstoot) spelen daarin een grote rol, zegt Verheggen. Historisch gezien zijn de CO2-niveaus altijd lager geweest in koude seizoenen en hoger in warme seizoenen. “Maar nu stoten we zulke grote hoeveelheden CO2 uit dat het klimaat snel verandert.” Zelfs als we nu stoppen met uitstoten, zal CO2 nog lang in de atmosfeer blijven, benadrukt de klimatoloog.

Als we niet snel handelen, wordt het leven op aarde minder prettig, waarschuwt Verheggen. “Klimaatverandering wordt een steeds belangrijkere factor in grootschalige conflicten, waaronder oorlogen.” Er zijn in het verleden veel oorlogen gevoerd over schaarste, en door de klimaatverandering kan dit in de toekomst opnieuw gebeuren, denkt hij. “Het is nooit te laat om ergere dingen te voorkomen, maar we moeten nu echt beginnen.”