De nieuwe immigratiewet van Finland is in strijd met het EU-recht

Afgelopen vrijdag keurde Finland een controversiële noodwet over de ‘instrumentalisering’ van migratie goed. Volgens de wet, die een jaar van kracht zal zijn, zullen grenswachten mensen die de grens vanuit Rusland oversteken, kunnen wegsturen. Deze ‘afwijzingen’ zijn illegaal volgens Europees en internationaal recht.

De wet ondermijnt de toegang tot asiel en de bescherming tegen refoulement in Finland ernstig. Refoulement is de terugkeer van mensen naar een land waar zij in ernstig gevaar verkeren. De wet zal niet alleen de rechten in gevaar brengen van mensen die veiligheid zoeken, maar zal ook willekeur en geweld aan de grens veroorzaken.

“Een wet als deze had nooit mogen worden aangenomen”, zegt Dinushika Dissanayake van Amnesty International. “Dit roept de vraag op hoe serieus Finland de rechtsstaat neemt.”

Retourneren is verboden

Het Europese en internationale recht is duidelijk: terugkeer is verboden. Asielaanvragen moeten bij terugkeer worden gescreend op het risico van ernstige mensenrechtenschendingen, ongeacht hoe mensen in het land zijn aangekomen waar zij asiel hebben aangevraagd.

Voldoet niet aan de EU-wetgeving

Dissanayake: ‘Deze wet is niet in overeenstemming met de onlangs aangenomen EU-verordening inzake crisis en overmacht. De wet gaat verder dan alle bevoegdheden die landen op grond van het EU-recht hebben. Wij hopen dat de Europese Commissie de wettigheid ervan grondig zal onderzoeken.’

Achtergrond

De nieuwe noodwet definieert de ‘instrumentalisering’ van migratie als: acties van ‘staten of andere actoren’ om irreguliere migratiebewegingen naar een ander land te vergemakkelijken in een poging dat land te destabiliseren. Deze wet maakt deel uit van een reeks recente maatregelen die door de Finse regering zijn voorgesteld om de rechten van asielzoekers en migranten te beperken. De maatregelen zijn een reactie op de toename van het aantal mensen dat vanuit Rusland Finland binnenkomt om asiel aan te vragen sinds september vorig jaar.

Met deze wet treedt Finland in de gevaarlijke voetsporen van Letland, Litouwen en Polen. Sinds 2021 zijn daar talloze beleidsmaatregelen en praktijken geïntroduceerd om zogenaamde ‘instrumentalisatiepogingen’ tegen te gaan die in strijd zijn met de mensenrechtennormen.