“Gevolgverklaringen” veroordelen Ali B tot twee jaar gevangenisstraf

Betrouwbaar, authentiek, genuanceerd, gedetailleerd en samenhangend. De voorzitter van de Meervoudige Strafkamer Haarlem gebruikte veel bijvoeglijke naamwoorden om uit te drukken dat zij op geen enkele wijze twijfelde aan de verklaringen van de slachtoffers van Ali B. Bij twee misdrijven baseerde zij zich ook op andere verklaringen: de verkrachting op een feestje in een villa in Heiloo van Naomi (wiens achternaam onbekend blijft) en een poging tot verkrachting van kunstenaar Ellen ten Damme. De rechtbank achtte de aanranding van Naomi en kunstenaar Jill Helena niet bewezen vanwege het ontbreken van ondersteunende verklaringen.

De rapper en televisieproducent is vrijdagmiddag veroordeeld tot twee jaar gevangenisstraf wegens verkrachting en poging tot verkrachting. Ali B, die niet aanwezig was, reageerde “met ongeloof en diepe teleurstelling”, aldus zijn advocaat Bart Swier. Hij had “vertrouwen in deze rechter, maar heeft nu het volste vertrouwen dat het in hoger beroep beter zal gaan.” Tot die tijd hoeft hij niet naar de gevangenis.

De verklaringen van twee vrouwen die hij seksueel had misbruikt, gecombineerd met aanvullende verklaringen in de rechtbank, waren voldoende om hem te veroordelen. Zijn houding van vervolging heeft zijn zaak geen goed gedaan. Ali B “nam geen verantwoordelijkheid voor zijn gedrag” tijdens de hoorzitting, zei de rechter. “Hij wekt de indruk een tamelijk krachtig persoon te zijn, die geen nee als antwoord accepteert, weinig empathie kent en vertrouwt op zijn eigen visie op de zaak.” De rechtbank hield ‘beperkt rekening’ met de reputatieschade die het proces, waarover breed werd bericht in de pers, de rapper heeft toegebracht. Maar die gevolgen had hij geaccepteerd toen hij de misdaden pleegde, zei de rechter, en ook zijn slachtoffers kregen te maken met ‘negatieve aandacht’.

Drie jaar nodig

De strafzaak tegen Ali B kwam in een stroomversnelling toen het onlineprogramma BNNVARA verscheen BOOS maakte in januari 2022 melding van seksueel wangedrag door coaches en betrokkenen De stem van Nederland. Meerdere aangiften tegen Ali B leidden uiteindelijk tot een onderzoek, en drie meldingen van twee vrouwen leidden uiteindelijk tot een rechtszaak. Ook het proces-verbaal van Ellen ten Damme werd onderdeel van de aanklacht. Het Openbaar Ministerie eiste vorige maand een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van drie jaar, na drie dagen van hoorzittingen die veel aandacht kregen in de media.

Volgens de rechtbank heeft Naomi “consequent op belangrijke punten, zoals de seksuele handelingen, de volgorde en de omstandigheden waarin de handelingen plaatsvinden” getuigd over de verkrachting door Ali B. Naomi, die ook in de gevangenis zit. BOOSdoorgegeven aan Tim Hofman, die zijn verhaal anoniem vertelde, verklaarde ‘authentiek en gedeeltelijk met veel detail’ en ‘niet beknibbelen’. Volgens de rechter komt de verklaring van rapper Ronnie Flex, die Ali B goed kent maar haar toch belastend heeft verklaard, op belangrijke punten ook overeen met die van Naomi. Hij was ook op het villafeest en Naomi was hem mondeling aan het bevredigen toen Ali B haar seksueel misbruikte. De rechtbank was niet verrast dat hij die actie niet had gezien: hij realiseerde zich pas dat Ali B in de kamer was toen Naomi en de verdachte spraken. “Het is krankzinnig” dat de “ontlastende verklaringen” van Flex op deze manier zijn geïnterpreteerd, zei Swier.

De rechtbank acht bewezen dat Ali B “onverwachts zijn vingers in (Naomi’s) vagina stak.” De mishandeling die Naomi beweert diezelfde nacht heeft plaatsgevonden, wordt volgens de rechtbank niet ondersteund door verklaringen van anderen.

De rechtbank acht ook de getuigenis betrouwbaar van een getuige die zich vorige maand tijdens de zitting naar voren heeft gebracht, een oudere vrouw die Naomi na de gebeurtenissen naar station Heiloo zou hebben gebracht. Zo klopt het tijdstip waarop hij het meisje zou hebben afgezet bij station Heiloo bij een pintransactie op het station in Noord-Holland.

Certificaat omwisselen

De rechtbank noemde de verklaring van Jill Helena over een aanranding in en bij een auto uit 2018 “betrouwbaar en nuttig” als bewijs, maar steun uit andere verklaringen ontbreekt. De emoties die zijn moeder waarnam, kunnen niet duidelijk in verband worden gebracht met het incident. De rechtbank volgt ook niet de ‘bewijsverbindende redenering’ van het Openbaar Ministerie. Deze redenering kwam erop neer dat de modus operandi van Ali B kon worden geïdentificeerd op basis van de meldingen van verschillende vrouwen over ongepast gedrag. Volgens de rechtbank vereist dit ‘onderscheidende overeenkomsten’, maar ‘is dat niet het geval’.

De rechtbank omschreef de verklaring van Ellen ten Damme, die geen aangifte maar slechts aangifte bij de politie deed, als ‘authentiek, genuanceerd en op onderdelen gedetailleerd’. Ze zou in 2014 door Ali B zijn verkracht tijdens een bezoek aan zijn show Ali B en de muzikale karavaan in Marokko. De rechtbank is ervan overtuigd dat Ten Damme zijn toenmalige partner en manager direct na de gebeurtenissen heeft geïnformeerd. Zijn verklaring geldt als ondersteunend bewijs, ook omdat die verklaring ondersteund zou zijn door een andere betrokkene die hem hierover hoorde praten. Ook verwerpt de rechtbank de conclusie van de verdediging dat de politie Ten Damme heeft aangezet tot het afleggen van belastende verklaringen.

Daarom is de poging tot verkrachting ‘wettelijk en overtuigend bewezen’. Maar vanwege de verschillende verklaringen van Ten Damme “kan niet met voldoende zekerheid worden vastgesteld dat hij haar heeft gepenetreerd.”

Advocaat Ruth Jager, die Ellen ten Damme en Naomi vertegenwoordigt in de zaak, hoopt dat de uitspraak andere slachtoffers zal aanzetten om hun verhaal te vertellen. Ze vertelt aan persbureau ANP dat haar cliënten zich erkend voelen door de rechtbank. “Het maakt ze niet gelukkig. “Natuurlijk is het verschrikkelijk wat hen is overkomen, maar deze uitspraak is een erkenning: dit is wat hen is overkomen.”

Sébas Diekstra, de advocaat van Jill Helena, zegt dat hoewel zijn cliënte “teleurgesteld is over de uitkomst van haar zaak, zij zeer dankbaar is dat de rechtbank haar verklaringen betrouwbaar en geloofwaardig heeft gevonden. Dat betekent echt veel voor haar.”