Coaching van executive teams: impactvol maar niet vanzelfsprekend

In het uitdagende zakelijke landschap van de 21e eeuw kan teamcoaching voor senior leiderschapsteams van grote waarde zijn. Tegelijkertijd is coaching in de praktijk vaak een uitdaging, vooral voor leiders. Op basis van eigen praktijkervaringen en kennis van de vakliteratuur legt TWST het belang en de uitdagingen uit van teamcoaching voor senior managementteams in een rij.

Coaching en teamontwikkeling zijn de laatste jaren steeds populairder geworden. Geschat wordt dat hier wereldwijd jaarlijks zo’n 50 miljard dollar aan wordt uitgegeven.

Teamcoaching speelt een cruciale rol bij het verbeteren van de groepsdynamiek en de samenwerking binnen teams, inclusief senior leiderschapsteams. Effectieve teamcoaching leidt tot beter functionerende leiderschapsteams, wat uiteindelijk een groot effect heeft op het succes en de veerkracht van organisaties.

De veranderende rol van leiderschap

Volgens een McKinsey Quarterly-artikel (mei 2023), ‘New Leadership for a New Era of Thriving Organizations’, moeten leiders zich aanpassen aan een snel veranderende zakelijke omgeving en nieuwe vaardigheden ontwikkelen. Vijf belangrijke veranderingen in leiderschap zijn:

Van hiërarchisch leiderschap naar netwerkleiderschap
Van instructie tot inspiratie
Van deskundige tot coach
Van controle naar vertrouwen
Van transactioneel naar transformationeel

De bovengenoemde veranderingen vereisen dat leiders hun mentaliteit en gedrag aanpassen, wat vaak een uitdaging is. Ook Peter Hawkins (The Game of Teams, 2019) benadrukt het belang van collectief leiderschap: het succes van een organisatie hangt steeds meer af van hoe goed leiderschapsteams samenwerken om gedeelde doelen te bereiken.

De voordelen van het coachen van executive teams

Teamcoaching helpt teamleden effectiever samen te werken door gedragspatronen te doorbreken en hun sterke punten te gebruiken om gedeelde doelen te bereiken. Voor senior leiderschapsteams omvat dit ook het versterken van individuele leiderschapsvaardigheden, zoals strategisch denken, besluitvorming en het omgaan met complexe organisatorische uitdagingen.

De vragen van de leiderschapsteams die wij begeleiden sluiten hierop aan:

Op langere termijn meer zichtbare resultaten willen behalen; meer tijd voor bijvoorbeeld strategie, stakeholdermanagement en duurzaamheid;
Teamsamenwerking willen bevorderen richting gedeelde doelstellingen met duidelijke rollen en verantwoordelijkheden.
Effectiever overleg en gezamenlijke besluitvorming;
In staat zijn om veranderingen in de organisatie effectief te managen.

Uit onderzoek van Metrix Global in de VS blijkt dat executive (team)coaching een return on investment kan opleveren van maar liefst 529%.

Uitdagingen bij het coachen van leiderschapsteams

Ondanks de voordelen zijn niet alle senior leiderschapsteams even enthousiast over het inzetten van teamcoaching. Marilieke Engbers en Yvonne Burger beschrijven onder meer de volgende barrières:

Leiders kunnen het gevoel hebben dat zij in hun positie geen kwetsbaarheid mogen tonen, omdat dit kan worden gezien als een teken van zwakte.
Leiders hebben soms sterke overtuigingen over wat effectief is, gevormd door hun successen uit het verleden. Dit maakt het voor hen moeilijker om open te staan voor nieuwe ideeën en benaderingen die coaching met zich meebrengt.
Leiderschapsteams staan voortdurend onder de loep en willen onfeilbaar overkomen.
Teamleden zijn doorgaans uitstekend in hun eigen vakgebied, worden beloond voor hun individuele prestaties en dragen daarom minder vaak bij aan het succes van anderen.
De druk en verantwoordelijkheden op dit niveau maken het moeilijk om tijd te vinden om te trainen.

Wat vraagt dit van de teamcoach?

Natuurlijk is deze vraag moeilijk te beantwoorden. Veel hangt af van de vraagstelling, de context, de samenstelling van een team en het contact tussen coach en teamleden. Uit het bovenstaande komt tenminste één aspect naar voren dat cruciaal is voor een effectieve coachingrelatie; creëer een omgeving die kwetsbaarheid toelaat en waar overtuigingen in twijfel kunnen worden getrokken.

Yvonne Burger zegt over de executive coach (Executive Coaching in Toporganisaties, M&O 2016): “Als coach moet je geaccepteerd worden, want je bent vergelijkbaar qua niveau, maar toch verschillend of complementair genoeg.”

“Omdat je benaderbaar bent, maar ook afstand houdt en de cliënt iets kunt leren doordat je vanuit een ander perspectief naar de wereld kijkt en vragen stelt. Omdat je de cliënt dit in zijn eigen tempo laat doen, zonder gebruik te maken van trucjes of instrumenten die daar niet aan bijdragen.”

Succesfactoren voor het coachen van senior managementteams

In de vakliteratuur over het coachen van executive teams vallen vier succesfactoren op:

1: Systemische kijk
Een effectieve teamcoach begrijpt dat leiderschapsuitdagingen vaak voortkomen uit bredere organisatorische of culturele factoren. Het negeren van deze context kan tot oppervlakkige oplossingen leiden. Coaches moeten teams helpen hun rol binnen het grotere geheel te begrijpen en erop te reageren.

TWST gebruikt hiervoor het BILT-model, dat teammanagement, ontwerp, leiderschap en effectiviteit analyseert.

2: Samenwerking
Het ontwikkelen van collectieve intelligentie en het benutten van diversiteit is cruciaal. Teams moeten niet alleen individueel excelleren, maar ook als geheel functioneren om complexe problemen effectief op te lossen. Dit betekent dat teamleden hun kennis en vaardigheden moeten bundelen en moeten samenwerken aan innovatieve oplossingen, wat leidt tot betere besluitvorming en betere teamprestaties.

TWST-coaches bouwen vertrouwen op, bespreken problemen met elkaar, vergroten de psychologische veiligheid en gebruiken teamdiversiteit om meer synergie te creëren.

3: Leid de verandering
Aandacht voor het vermogen om veranderingen effectief te leiden is een andere belangrijke succesfactor. Yvonne Burger stelt dat teamcoaching moet bijdragen aan de ontwikkeling van adaptieve leiderschapsstijlen die inspelen op dynamische en onvoorspelbare omstandigheden. Douglas Riddle ondersteunt dit door te benadrukken dat leiders moeten leren omgaan met verandering en onzekerheid en daar samen als team mee om moeten gaan.

Flexibele en adaptieve leiders zijn beter toegerust om hun teams door veranderingen te leiden en succesvolle resultaten te behalen. Onze teamcoaching helpt leiders hun eigen leiderschapsstijl te ontdekken en om te gaan met verandering en onzekerheid, zodat ze hun teams effectief door verandering kunnen leiden.

4: weeserop rijden werke
Coaching op de werkvloer (aan de vergadertafel) biedt de mogelijkheid om wat je leert direct toe te passen en direct feedback te krijgen. Dit zorgt voor een snellere, effectievere leercurve en helpt nieuw gedrag dieper ingebakken te raken.

TWST is enthousiast om leiderschapsteams door een substantiële uitdaging te loodsen. Zo kunnen onze teamcoaches direct inspelen op wat er in het team gebeurt.

Conclusie

Ondanks de duidelijke voordelen hebben senior leiderschapsteams vaak moeite met coaching vanwege factoren als kwetsbaarheid, vaste overtuigingen, voortdurende observatie en individuele interesses. Deze uitdagingen maken het voor teamcoaches nog belangrijker om aandacht te besteden aan de specifieke behoeften en dynamiek van leiderschapsteams.

Door te focussen op psychologische veiligheid, een systemische blik, samenwerking en adaptief leiderschap kunnen teamcoaches bijdragen aan de effectiviteit en het succes van senior leiderschapsteams en daarmee de ambities van hun organisaties waarmaken.