Tromptuinen, Dordrecht – wUrck

wUrk uitleg | Afbeelding Aiste Rakauskaite

Wielwijk is een uitgestrekte naoorlogse wijk in de toenmalige zuidrand van Dordrecht. De wijk is ontworpen volgens het modernistische ‘buurtidee’ uit die tijd: woonwijken ‘gestructureerd’ rond een centraal dienstencentrum. Vervolgens groeide de stad verder en werd de oude stadsgrens omgevormd tot Park Wielwijk, dat een ruime groene long vormt tussen de wijk en de latere uitbreidingen van de stad. Het vernieuwen en diversifiëren van de woningvoorraad, waardoor een grotere verkeersdoorstroming in de buurt mogelijk wordt, is de aanleiding voor de ontwikkeling van Tromptuinen. De nadruk van de ingrepen ligt op het creëren van ruimere eengezinswoningen.

De gemeente zet wijkvernieuwing in om de stedelijke structuur te verbeteren en de wijk als geheel aantrekkelijker te maken. Eén van de belangrijkste ingrepen is het verleggen van de zuidelijke toegangsroute naar de wijk. Deze wordt verplaatst naar een nieuw tracé parallel aan de snelweg A16.

Zo wordt de huidige Trompweg ‘bevrijd’ en vormgegeven als een ruime, autovrije groene loper. Hierdoor ontstaat een aantrekkelijke parkachtige verbinding, de Tromptuinen, tussen het wijkcentrum en Wielwijkpark, die functioneert als een belangrijke langzaam rijdende verkeersroute, maar ook als centrale verblijfs- en ontmoetingsplek voor de omliggende wijken. De hoofdstructuur van de wijk blijft behouden, maar krijgt tegelijkertijd een geheel nieuwe kwaliteit.

Woon- en buurtkwaliteit

De oorspronkelijke panden aan de Trompweg, vier verdiepingen tellende portiekblokken met kleine appartementen, waren volledig versleten en voldeden niet meer aan de huidige woningvraag. Deze blokken zijn circulair gesloopt om plaats te maken voor grote eengezinswoningen. De opgave was dan ook om het nieuwe publiekspark Tromptuinen in te richten met grondgebonden woningen.

Samen met Heijmans Vastgoed ontwikkelde wUrck het winnende plan voor de nieuwbouw. Onder het motto ‘wonen in Tromptuinen’ zijn eengezinswoningen ontworpen die nadrukkelijk georiënteerd zijn op de prachtige centrale groenruimte met grote terrassen en kassen. De iets verhoogde ligging zorgt voor een subtiele articulatie van de publiek-private transitie. Zo profiteren de woningen niet alleen optimaal van de kwaliteit van de ligging, maar hebben de Tromptuinen ook ‘ogen op de straat’.

Om recht te doen aan de omvang en schaal van de openbare ruimte, hebben de woningen hoge drielaagse bakstenen gevels met een sterk blokritme en opvallende koppen. Metselwerkpijlers en reliëfs in het metselwerk van gevels en tuinmuren verrijken het beeld. De nieuwe woningen passen perfect in het patroon van de bestaande wijken en geven tegelijkertijd op eigentijdse wijze vorm aan de nieuwe groene ruggengraat van de wijk.

Een park voor de hele buurt

Uitgangspunt bij het parkontwerp was ervoor te zorgen dat Park Tromptuinen een functie krijgt voor de hele buurt en niet alleen voor de nieuwe woningen aan weerszijden van het park. Om deze reden is er veel aandacht besteed aan de beloopbaarheid en de aansluiting op de bestaande wijkstructuur.
Een doorlopende wandel- en fietsroute vormt het centrale onderdeel van het park en verbindt het buurthuis met Park Wielwijk. Dit centrale pad dient als kralenketting voor speel- en verzamelplekken. Loodrecht op deze as worden goede verbindingen voorzien naar de wijken aan weerszijden van het parkgebied. Een tweede centraal element is water. Water- en regenafvoer worden zo zichtbaar mogelijk gemaakt.

Materialisatie

Bij de materialisatie van Tromptuinen is aansluiting gezocht met de omgeving. Het licht asfaltpad vanaf het Wielwijkpark is verbreed. De paden die voor de nieuwbouwwoningen liggen en zich vanuit de woonwijk uitstrekken, vallen samen met de hier toegepaste betontegels. Dit zorgt voor een goede verankering van de omliggende woningen aan het park. Speeltuinen hebben een natuurlijk valoppervlak, zoals schoorsteenchips.

Water is op twee plekken toegankelijk en beleefbaar via grijze betonnen trapelementen. Aan de noord- en zuidzijde van het centrale plein dienen deze trappen tevens als zitgelegenheid boven het water.
De insluitingsstructuur bij de waterfontein nabij het centrale plein is gemaakt van geogrid. De geogridconstructie is bekleed met gestapelde Bioblocks en afgedekt met een Cortenstalen deksel. Bedekt met varens zijn de Bioblocks nog goed zichtbaar en dit natuurlijke beeld vergroot het contrast met de treden in het water.

Riool systeem

Hemelwaterafvoer is onderdeel van het bredere systeem in Wielwijk. Het water blijft zo lang mogelijk zichtbaar: het wordt opgevangen, vervolgens geborgen, indien mogelijk geïnfiltreerd en vervolgens zuidwaarts afgevoerd naar de parkvijver Wielwijk.
Regenwater van de daken van nieuwe woningen wordt ondergronds opgevangen. Enerzijds wordt regenwater via een bellenkamer teruggevoerd naar het maaiveld en oppervlakkig via goten naar de centrale waterbron geleid. Aan de andere kant wordt regenwater via een ondergronds riool naar een Cortenstalen buis geleid en stroomt zo in de waterbron. De goten zijn gemaakt van hergebruikt Zweeds graniet uit de bestaande wijk. Ze structureren het plein en sturen zo de verschillende verkeersstromen van fietsers en voetgangers.

Groen en spelen en verzamelen

De bestaande waardevolle bomen aan de noordwestzijde zijn op één na behouden gebleven. Qua soort passen de nieuwe bomen bij de variëteit aan bomen in Park Wielwijk. Onder de bomen is gras gelegd en er zijn diverse bloemenvelden met voorjaarsbloemen, zoals narcissen of krokussen.

Op basis van het accountmodel van het Wielwijkpark worden langs het fietspad een reeks bijzondere plekken gecreëerd. Het Piet Heynstraatplein is de centrale ontmoetingsplek met grote banken. Via trappen aan de noord- en zuidzijde is het waterpeil te bereiken en te beleven.
Op twee punten van het fietspad zijn speelplekken gecreëerd. Naast deze publieke voorzieningen fungeren de terrassen en kassen van de woningen ook als informele ontmoetingsplekken tussen buurtbewoners en omwonenden en voorbijgangers.