Splinters van het kruis van Christus in processie door de binnenstad – DordtCentraal

Dordrecht – Sinds 2013 worden jaarlijks twee splinters van het Christushout in processie gedragen van de Grote Kerk naar de Antoniuskerk in Dordrecht. Deze opvallende stoet trekt komende zondagmiddag weer door de binnenstad. Henk Mesman sprak met priester Sander Verschuur, decaan Han Kuipers en hoogleraar Jan van der Laan en schreven het verhaal erachter. (Foto’s: Stolkfotografie)

in de 5^Mijn eeuw na Christus verlieten de Romeinen onze regio geleidelijk. In de daaropvolgende duizend jaar wortelden de leringen van Jezus Christus in Europa. Er was destijds geen verdeeldheid onder de christenen. Er was slechts één universeel christelijk geloof. Universeel betekent ‘katholikos’ in het Grieks. Dit is verbasterd tot ‘katholiek’.

Heilig Hout

In onze stad is het waarschijnlijk 12 uur vroeg.^Mijn eeuw werd een kleine tufsteenkapel gebouwd. Deze plaats ligt aan het einde van 13.^Mijn De 19e eeuw begon met de bouw van de ‘Onze-Lieve-Vrouwekerk’, ook wel de Grote Kerk genoemd. In 1367 werd deze kerk gepromoveerd tot collegiale kerk. Aan het begin van de 15e^Mijn In de 19e eeuw schonk een Brugse burger genaamd Claes Scoutet twee houtsnippers aan de Onze-Lieve-Vrouwekerk. Hij zei dat deze splinters afkomstig waren van het kruis waaraan Jezus stierf. Scoutet had deze fragmenten kunnen bemachtigen omdat hij contacten had in landen van het Nabije Oosten. In 1431 onderzocht Zweder van Kuilenburg, bisschop van Utrecht, de splinters. Hij stelde de spanen bloot aan het vuur, maar het hout vatte geen vlam. Vervolgens dompelde hij ze onder in een bak met water en het hout bleek niet te drijven. Het werd als onweerlegbaar bewezen beschouwd dat de splinters van het kruis aan Jezus toebehoorden.

Aanbidden

Op 28 juni 1457 brak er brand uit in de Kleine Spuistraat. De omliggende houten huizen vatten vlam. De brand duurde vijf dagen en verwoestte zeshonderd huizen. Bij deze stadsbrand werd de Onze-Lieve-Vrouwekerk zwaar beschadigd. De splinters werden intact gevonden in de ruïnes van de kerk! Voor de mensen uit die tijd was dit een verder bewijs dat deze twee splinters goddelijk waren en vrijwel zeker van het kruis kwamen. Het verhaal van dit wonder verspreidde zich door heel Europa en trok honderdduizenden geïnteresseerden. Jaarlijks wordt op 29 juni het martelaarschap van Petrus en Paulus herdacht. Vanaf 1458 vindt op de zondag na deze herdenking een processie plaats waarbij de heilige Madera in een reliekschrijn wordt gedragen. De twee splinters vormen een kruis op het reliekschrijn. Tegen betaling konden gelovigen het Heilige Woud van dichtbij bekijken. Dit wonder van God kwam de toenmalige kerkenraad uiteraard goed uit. De wederopbouw van de Onze-Lieve-Vrouwekerk kon grotendeels worden gefinancierd met de inkomsten van de sekte die ontstond. Na vier jaar was de schade vrijwel hersteld en werd op een van de pijlers van het middenschip een bronzen gedenkplaat geplaatst. De tekst op het bord verwijst naar de verbranding van de stad en het Heilige Woud.

iconoclasme

Op 25 juni 1572 bezetten de Watergeuzen Dordrecht. Veel katholieken ontvluchtten de stad. Gevreesd werd dat de Onze-Lieve-Vrouwekerk zou worden geplunderd door protestantse aanhangers van de Watergeuzen. Alle waardevolle bezittingen van de katholieke gemeenschap waren verborgen. Dit geldt ook voor het Heilige Bos en de gedenkplaat. Na de Reformatie kreeg de Grote Kerk een protestantse signatuur. Gedurende de volgende twee eeuwen ontstond er een voorzichtige toenadering tussen katholieken en protestanten. Na de Franse periode veranderden de sociale verhoudingen in ons land volledig. Katholieken, die voorheen tweederangsburgers waren, werden gelijkgesteld met protestanten. Sommige katholieke kerken die tijdens de Reformatie door protestanten waren overgenomen, werden teruggegeven aan de katholieken. Maar de Grote Kerk in Dordrecht werd niet teruggegeven. Dit was en is tot op de dag van vandaag een protestantse kerk. In 1853 werd Nederland opnieuw een provincie van de katholieke kerk, onder leiding van de paus. Pas toen mochten katholieken officieel nieuwe kerken bouwen. Maar al in 1826 verscheen de Bonifatiuskerk aan de Wijnstraat en iets later, in 1843, de oud-katholieke kerk aan de Voorstraat. Beide kerken werden gebouwd op plaatsen waar katholieken na de Reformatie in het geheim de eucharistie vierden.

Teruggave van relikwieën

De gedenkplaat werd gevonden in de oud-katholieke kerk. Deze plaquette werd in 1905 teruggegeven aan de Grote Kerk en op dezelfde plaats gemonteerd als vóór de storm Beelden. Het Heilige Bos werd gevonden in een klooster in Hekelgem, België. Een terugkeer naar de inmiddels protestantse Grote Kerk was voor katholieke begrippen onaanvaardbaar. Het Heilige Woud bereikte uiteindelijk de katholieke kerk OL Vrouwekerk Accommodatie in Brouwersdijk. Deze kerk werd echter in 2004 afgebroken. Heilig Hout verhuisde vervolgens naar de Antoniuskerk, opgericht in 1920.

Processie

In 2013 besloot de Antoniuskerk de processie van het Heilige Woud uit de Middeleeuwen nieuw leven in te blazen. Voor deze bijzondere gelegenheid wordt het Heilige Bos verplaatst van de Antoniuskerk naar de Grote Kerk, waar het oorspronkelijk hoorde. Op zondag 30 juni om 14.45 uur vindt in de Grote Kerk een korte oecumenische gebedsdienst plaats. Dan begint de parade door het stadscentrum. Het loopt langs de Trinity Chapel en de Guillermina-kerk en eindigt bij de Antonio-kerk. Iedereen is van harte uitgenodigd voor dit kleurrijke evenement.

Op de hoofdfoto: van links naar rechts priester Sander Verschuur, decaan Han Kuipers en hoogleraar Jan van der Laan. Het reliekschrijn bevindt zich in het midden van het kruis. Onder: In het reliekschrijn vormen de splinters een kruis.