Een defect gemaal in IJmuiden is een ‘risico voor een gebied waar miljoenen wonen’

Medewerkers van Rijkswaterstaat (RWS) hebben intern alarm geslagen over de erbarmelijke toestand van het gemaal in IJmuiden. Dat blijkt uit een dringende brief gericht aan de directie van Rijkswaterstaat, ondertekend door de wateradviseurs van Rijkswaterstaat die piketdiensten verzorgen op het Noordzeekanaal en het Amsterdam-Rijnkanaal. De brief is in handen van NRC. De auteurs beschrijven de zeer zorgwekkende toestand van het gemaal en denken dat dit in de toekomst tot “aanzienlijke schade” kan leiden.

Rijkswaterstaat antwoordt dat hij de geschetste problemen kent en onderkent. Een woordvoerder omschrijft de zorgen van de opstellers van de brief als ‘legitiem’. Sinds november zijn er vijf incidenten geweest rond het gemaal, bevestigt Rijkswaterstaat.

Hoofdrol

Het pompstation en het drainagecomplex bij de Zeesluis van IJmuiden spelen een sleutelrol in de waterhuishouding rond het Noordzeekanaal en het Amsterdam-Rijnkanaal, een gebied waar vier miljoen mensen wonen. Afgelopen november was er een storing in de afvoer. Doordat storm Ciaran op dat moment over Nederland trok, bereikte het waterpeil in en rond Amsterdam recordniveaus.

Het waterschap Amstel, Gooi en Vecht zag zich daarom genoodzaakt een uitzonderlijke maatregel te nemen: voor het eerst in ruim 25 jaar moesten alle sluizen tussen het IJ en de binnenstad van Amsterdam worden gesloten om een ​​ramp te voorkomen.

Uit de spoedbrief blijkt dat er nog geen drie weken na Ciaran opnieuw sprake was van een urenlange onrust in IJmuiden. De stroom viel uit, waardoor het gemaal niet meer kon functioneren. De twee mislukkingen zorgen voor zorgen en onrust onder de beheerders van Rijkswaterstaat, ‘omdat ons eigen gemaal en ons rioleringscomplex niet naar behoren werken’, schrijven zij in hun eind november verzonden brief. Ze schrijven dat ze als waterplukkers, die ingrijpen als er een probleem is met het waterpeil, het gevoel hebben ‘niet genoeg te kunnen vertrouwen op de afvoercapaciteit van IJmuiden, die droge voeten garandeert voor vier miljoen Nederlanders’. De onderbrekingen zouden ook ‘af en toe leiden tot extreme werkdruk’.

Ook benadrukken de wateradviseurs het ‘doorlopende werk’ bij het gemaal van IJmuiden. Hierdoor zou het complex niet altijd over de benodigde afvoercapaciteit beschikken. Bij twee gelegenheden, zo schrijven ze, “zijn de pompen waarvoor onderhoud nodig is al eerder vervangen” om het waterniveau binnen bereik te houden. Bezorgde medewerkers van Rijkswaterstaat wijzen erop dat ze in 2023 zes keer naar het noodgemaal Zeeburg in Amsterdam moeten gaan, “veel meer dan de afgelopen jaren.”

Ons gemaal werkt niet zoals het zou moeten

Als er niet snel drastische maatregelen worden genomen, zo vrezen de auteurs van de brief, zullen ‘calamiteiten zoals die van begin november vaker voorkomen’. (…) Dan is het onvermijdelijk dat er aanzienlijke schade ontstaat.” De betrokkenen zijn tegen NRC dat de zorgen van het personeel nog niet zijn weggenomen omdat er niet voldoende concrete maatregelen zijn genomen.

Volgens Rijkswaterstaat waren op 21 november, drie weken na storm Ciaran, de afvoerleidingen niet meer op afstand te bedienen. Afvoerbuizen worden gebruikt om overtollig water af te voeren. Hierdoor moesten de buizen handmatig worden gesloten. Volgens Rijkswaterstaat was er geen sprake van overstromingsrisico omdat er weinig regen viel.

‘Bedienerwaarschuwing’

Ook na de waarschuwingsbrief waren er, zo erkent Rijkswaterstaat, nog drie incidenten rond het gemaal. Zo bleek begin december het noodpaneel, dat als back-up dient voor het reguliere operationele proces, niet te functioneren. In februari sloten de drainageputten niet automatisch en werden ze gesloten door “een alerte operator”. In juni kon het gemaal enkele minuten niet functioneren vanwege een netwerkstoring. Volgens Rijkswaterstaat hebben de incidenten niet tot een gevaarlijke situatie geleid.

Rijkswaterstaat zegt dat plannen om de problemen bij het gemaal op te lossen al enige tijd intern besproken worden. Inmiddels is onder leiding van een burgemeester een ‘geïntegreerde aanpak’ ontwikkeld voor het bemalings- en gemalencomplex, met aandacht voor de ‘korte, middellange en lange termijn’.

Ook werd er een extra pomp bij het gemaal geplaatst en kregen de operators een aanvullende opleiding. Volgens Rijkswaterstaat onderstrepen het incident uit november en de brandbrief de noodzaak van een ‘integrale aanpak’. Het is noodzakelijk om ‘keuzes’ te maken, omdat niet alle problemen tegelijkertijd kunnen worden opgelost.

Delen





E-mail de redacteur