Geschiedenis: Ook ds. Martinius in Elspeet

26 juni 2024 om 6:00 uur

Geschiedenis

Herders mogen niet ontbreken in verhalen over straatnamen. In Elspeet kregen vijf herders een straatnaam, in Nunspeet drie. Zowel in Nunspeet als in Elspeet speelde de predikantenfamilie Martinius een rol. Dus een verhaal over ds. Martiniuslaan.

Dick Baas

De namen Martiniuslaan en De Bouterlaan werden op 27 september 1935 door de gemeenteraad aangenomen. Dit was nodig omdat De Wheme een uitbreidingsplan was. Ds. Petrus Martinius (1652-1718) was de zoon van dominee Franciskus Martinius van Epe. Deze herder werd Frans Martens gedoopt, maar in die tijd was het beter om hem een ​​Latijnse naam te geven. Peter of Petrus gingen naar de basisschool in Harderwijk en werden op 19-jarige leeftijd leerling in Leiden. Hij was twee jaar predikant in Oosterwolde voordat hij in het voorjaar van 1679 in Nunspeet werd bevestigd. Peter was nog vrijgezel. Veertien jaar later trouwde hij met de 24-jarige Hillletje (later Helena) Diecemers van de Midden-veelhorst. Hij had twee zonen, Franciskus en Dithmar, die ministers werden. Petrus Martinius is al 39 jaar predikant in Nunspeet. Hij overleed op 3 mei 1718. Zijn weduwe woonde nog 19 jaar op De Kolk in Oosteinde, waarvan zij eigenaar was. Zijn zoon Franciskus volgde hem op en werd op 1 oktober 1719 bevestigd. Hij had een zwak gestel en kon de avonddienst niet meer vervullen. Hij vroeg om een ​​assistent-pastoor. Dat mocht. Hij ging met pensioen op 27 april 1739 en stierf in 1741. Zowel hij als zijn vader werden begraven in het kerkkoor tegenover de preekstoel. Francisco was niet getrouwd.

Dominee Martinius te Elspeet

Dithmar Martinius, de broer van Franciskus, werd ook predikant en werd op 7 november 1728 te Elspeet door zijn broer bevestigd. Hij stierf op 9 juni 1763 in Elspeet. Ook in dit geval volgde zijn zoon hem op. Bernardus werd geboren in Elspeet op 7 april 1741, ging van 1751 tot 1758 naar school in Deventer en studeerde theologie en filosofie in Harderwijk. Hij werd opgeroepen op 31 oktober 1763. De bevestiging vond plaats op 15 januari 1764. Hij trouwde in 1778 met Meintje Maria Nieuwenhuis. Elspeet nam afscheid op 30 mei 1779 ter gelegenheid van zijn vertrek naar Archangelsk in Rusland. Hoe en waarom is niet bekend. Archangelsk is een havenstad vlakbij de Witte Zee in het uiterste noorden van Rusland. Deze havenstad was de thuisbasis van een grote Nederlandse handelsgemeenschap met een gereformeerde kerk. De pastoor vertrok met zijn vrouw en dochter Hendrika Anna, geboren op 25 april 1779. Ze keerden weer terug in 1788. Genealogische informatie over de in Archangel geboren kinderen is onduidelijk. Het is bekend dat een dochter geboren in 1786 tijdens de terugreis is overleden. Het lichaam werd overboord gegooid en in het graf van een zeeman geplaatst. Daarna woonde hij in Harderwijk, was predikant in Elkerzee en op Sint Maarten, bij Alkmaar. Hij werd in 1795 (Bataafse periode) gearresteerd en uit zijn ambt ontheven wegens anti-republikeinse prediking, raakte in armoede, was plattelandspredikant in Engeland, maar in 1803 werd hij predikant in Blankenham. Daar vierde hij zijn 50e ambtsverjaardag; Hij stierf 14 dagen later, op 30 januari 1814.