Geneesmiddelentekorten zorgen voor schrijnende situaties voor zwangere vrouwen: ‘Het was een roekeloze hel’

Iedereen die in de zorg werkt of zorg nodig heeft, zal hier binnenkort mee te maken krijgen: Nederland kampt met een groot tekort aan medicijnen. Vorig jaar konden vijf miljoen Nederlanders hun recepten niet bij de apotheek ophalen.

Daar zijn meerdere redenen voor, waarvan er één vaak genoemd wordt: Nederland probeert de grootste kortingen te krijgen op de levering van medicijnen, wat ons land minder aantrekkelijk maakt voor farmaceutische bedrijven.

De gevolgen zijn onder meer dat artsen en apothekers veel tijd besteden aan het zoeken naar alternatieven. Tekorten kunnen leiden tot gezondheidsschade en onnodige opnames.

Ernstige misselijkheid

Uit onderzoek van RTL Nieuws blijkt dat veel schrijnende verhalen afkomstig zijn van één groep patiënten: zwangere vrouwen die lijden aan ziekten als hoge bloeddruk of ernstige misselijkheid.

Deze laatste aandoening wordt hyperemesis gravidarum of kortweg HG genoemd. De ziekte komt voor bij een kleine groep zwangere vrouwen en veroorzaakt ernstige misselijkheid die gedurende de hele zwangerschap aanhoudt.

Het overkwam Raquel. In maart 2022 werd ze zwanger. Na zes weken begonnen de ongemakken: ze moest 30 keer per dag overgeven. Eén medicijn werkte, maar het raakte vaak op. Dus reisde hij door de regio om die medicijnen te kunnen gebruiken.

Als zou blijken dat een apotheek het heeft, mogen zij het niet voor u reserveren. “Ik moest er dus meteen heen. Ik zat met braakzakjes in de auto. Ik kwam een ​​keer in Amsterdam aan terwijl ze net aan iemand anders waren gegeven.” Lees hier zijn hele verhaal.

RTL Nieuws sprak via stichting ZEHG voor HG-patiënten met vier andere vrouwen met soortgelijke ervaringen. Sjoukje deelde ook zijn verhaal. Hij braakte ongeveer 40 keer per dag, zelfs nadat hij een slokje water had genomen. Ook moest hij alle apotheken opzeggen.

“Normaal deed ik dat niet omdat ik daar te ziek voor was. Ik kon hier echt niet tegen. Alleen al de stress van het feit dat het weer bijna over was en de vraag of ik ergens nieuwe kon krijgen was heel heftig .”

‘Roekeloze hel’

Door tekorten en stress belde ze zelfs de abortuskliniek. “Omdat ik twijfelde of ik op deze manier door kon gaan met de zwangerschap. Het was een absolute hel.”

Hoogleraar verloskunde Rebecca Painter, gespecialiseerd in HG, hoort dit soort intense verhalen vaak. Hij vermoedt dat er al vrouwen zijn geweest die de beslissing hebben moeten nemen om een ​​zwangerschap af te breken. “Ik begrijp dat vrouwen wanhopig worden als de medicijnen die hen helpen niet beschikbaar zijn.”

Het is een moeilijke ziekte om te behandelen, zegt hij. En het is ook gevaarlijk. “Veel vrouwen moeten worden opgenomen omdat ze zoveel overgeven dat ze niet genoeg drinken.”

Ongewenste effecten

De NVOG, de vereniging van gynaecologen, stelt dat de problemen rondom medicijntekorten breed onderkend worden door haar leden. Gynaecologen zeggen in een recent onderzoek dat medicijntekorten gezondheidsschade kunnen veroorzaken.

De vereniging merkt op dat weinig medicijnen geschikt zijn voor zwangere vrouwen vanwege het risico op bijwerkingen voor de foetus of gebrek aan ervaring met de medicijnen tijdens de zwangerschap. Drie medicijnen zijn geschikt voor de aandoening van ernstige misselijkheid. Als een medicijn wordt gestopt, is er vaak geen alternatief, omdat bij een zwangere patiënt meestal maar één medicijn werkt.

Koen Deurloo is gynaecoloog bij het Diaconessenhuis in Utrecht. Tot nu toe heeft hij geen catastrofes meegemaakt, maar hij zegt: “Medicijnentekorten kosten veel tijd, ongemak en frustratie. Je hebt het gevoel dat je niet de beste zorg kunt bieden.”

Hij slaagt er nog steeds in om alternatieven te vinden. Soms met hulp van een aanmeldingsgroep met daarin 60 gynaecologen uit andere ziekenhuizen (zie screenshot). De tekorten verschillen per ziekenhuis.

“Het gaat vooral om de overlast”, zegt Deurloo. “Het tekort aan medicijnen is alsof je het huis niet via de voordeur binnen kunt komen, maar wel via het raam op de eerste verdieping, dat gelukkig wel open staat. We hebben een ernstig tekort aan personeel in de zorgsector. We kunnen dus rekening houden elke minuut beter dan in de literatuur zoeken naar medicijnen die ook goed werken.

Hij merkt op dat de tekorten aan medicijnen de afgelopen jaren zijn toegenomen. Dit geldt ook voor andere medische hulpmiddelen, zoals een pomp of katheter. “Ik zie niets gebeuren dat het tekort zal verminderen. We werken er hard aan om de impact van het tekort te beperken en zoveel mogelijk alternatieven beschikbaar te stellen. Veel effect merk ik echter nog niet. Het zorgt voor overbelasting op het werk terwijl we dat allemaal hard nodig hebben.”