Minister Ollongren maakt indruk met persoonlijke toespraak: 'Onze krachtigste wapens zijn mensen'

Na tweeënhalf jaar minister van Defensie is het tijd voor Kajsa Ollongen om het stokje over te dragen. Hij hield dinsdag zijn afscheidsrede voor een bomvol publiek aan de Universiteit Leiden in Den Haag en bevatte persoonlijke lessen en herinneringen, van het slapen in de flat van de premier tot de oorlog in Oekraïne.

Hieronder vindt u een gedeeltelijk vertaalde samenvatting van wat Ollongren in zijn lezing zei.

‘Je moet de leiding nemen’

De demissionaire minister richt zich rechtstreeks tot de aanwezige studenten in de zaal: ‘Jullie zijn de studenten van vandaag en dus de leiders van morgen. Dat ik hier vandaag de verantwoordelijkheid overdraag, betekent niet dat ik die zal doorgeven aan de volgende minister van Defensie. Ik geef het aan iedereen in onze organisatie, aan het leger, maar vooral aan jou. Jij moet de leiding nemen.’

De titel van de toespraak in het Engels is ‘Overdracht van verantwoordelijkheid’.

Minister Ollongren stelde de zaal ook de nodige vragen zoals: Wie zie jij als een inspirerende leider?

Ollongren analyseert verschillende crises, zoals de bankencrisis. ‘Fortis Bank stond op de rand van de afgrond. We zijn naar België afgereisd om met de bankiers te onderhandelen en ik heb daar op de vloer van de woning van de premier geslapen en de premier in een stoel naast mij voordat ik de volgende dag de beslissing nam.” Hij heeft van de ervaring geleerd en beseft dat samenwerking is heel belangrijk: “Door samen te werken kun je altijd tot oplossingen komen.

‘Je bent een held’

“Het was allemaal logisch toen ik minister van Defensie werd, vlak voor de invasie van Oekraïne”, zegt ze. ‘In Normandië zag ik helden uit het verleden. Ze geven de verantwoordelijkheid door aan de volgende generatie. Ik zag oude mensen huilen en dat schokte mij. Zelensky knielde naast een veteraan en zei “je bent een held” en de veteraan zei “nee, je bent een held.” Dat ontroerde mij. Ze zijn allebei helden. We leven in een belangrijke tijd. “We hebben leiders nodig die vertrouwen hebben in hun team.”

Meer dan ‘speelgoed voor kinderen’

‘Elke leider heeft een team om zich heen nodig om iets mogelijk te maken. Als leider moet je beslissingen nemen, moeilijke beslissingen. Eén van deze opties is dat we onze defensie moesten versterken, maar er is geen onbeperkt budget. Zijn meer F-35’s de oplossing? Ook hier moeten we beslissingen nemen, want verdediging is meer dan ‘speelgoed voor kinderen’. Toen de oorlog in Oekraïne begon, twijfelden we niet over wat we moesten doen. We moesten hard werken en volhouden. We leken op wapenhandelaren in plaats van op het Ministerie van Defensie.

Ollongren benadrukt dat een 360-gradenaanpak hard nodig is. ‘Als we naar Oekraïne kijken, gaan de zaken in het Midden-Oosten door. Als we ons op de Noordzee concentreren, moeten we ook naar de Stille Oceaan kijken. Hoe geven we prioriteit aan Oekraïne en kijken we ook naar andere bedreigingen? Hoe leren we van het verleden en kijken we ook naar de toekomst, naar de technologie, AI, drones en intelligentie die ons beïnvloeden? We kunnen niet meer op de snooze-knop drukken. De volgende oorlog is geen kopie van de huidige oorlog. “De grootste bedreiging is nu oorlogsmoeheid, en niet Poetin.”

‘Voorbereiden op het conflict van morgen’

Ollongren weet dat partners nu en in de toekomst hard nodig zijn. Als voorbeeld noemt hij de industrie en kennisinstellingen. ‘Het ministerie moet verbonden zijn met de gemeenschap. We hebben iedereen nodig. We moeten ons voorbereiden op het conflict van morgen en betere oplossingen voor de toekomst vinden. Dit is ook wat ik aan de volgende minister wil meegeven. Onze krachtigste wapens zijn mensen, omdat zij verandering en verschil mogelijk maken. We hebben 17 miljoen coaches in het EK en hetzelfde geldt voor de oorlog. Een analyse maken is niet zo moeilijk, een oplossing is veel moeilijker. “Er is nog veel werk te doen.”

Tekst: Magali van Wieren

Foto’s: Arash Nikkhah

Publiek

De zaal was gevuld met studenten, defensiepersoneel, professionals en andere geïnteresseerden. De mensen waren zeer tevreden over de toespraak van Ollongren:

Tjarda Krabbendam-Hersman, divisiedirecteur Defensie en Veiligheid van TNO

‘Ik vond het een inspirerende toespraak. Wat ik vanuit mijn werk meteen besefte, is dat veiligheidsleiderschap keuzes vereist (ook moeilijke keuzes), samenwerking een must is en er altijd ruimte moet zijn om te leren. De huidige veiligheidssituatie vraagt om innovatie, een nieuwe manier van werken. Het is makkelijk om een veranderingsvoorstel te presenteren, maar het is moeilijker om een oplossing voor te stellen, was een uitspraak van minister Ollongren. “Ik voel mij gesterkt door samen met mijn TNO-collega’s en andere kennis- en veiligheidspartners te werken aan oplossingen voor een veerkrachtig Nederland en Europa.”

Alisa Hoenig, studente en stagiaire Den Haag Centrum voor Strategische Studies

‘Voor mij was het vooral interessant om te horen over het dagelijkse werk van een politicus. Ik herinner me dat je zei dat er altijd grote kwesties in de politiek zijn die veel aandacht krijgen (in de samenleving, in het nieuws, etc.). Op dit moment is dat bijvoorbeeld Oekraïne of Gaza. Maar als minister moet je verder kijken en kijken naar alle andere plekken en plannen die ook onze samenleving beïnvloeden. Hij sprak ook over het moderniseren en uitbreiden van de verdediging. Nieuwe machines als de F-35 zijn dus altijd aantrekkelijk, maar je moet ook rekening houden met banale zaken, zoals voldoende salarissen voor soldaten. Ik vond deze nuances inspirerend om te horen en zal ze zeker in mijn werk verwerken. Voor mijn stage en aankomende master doe ik altijd politiek onderzoek waarbij dit soort details belangrijk zijn. En ik ben altijd benieuwd waar de ministeries zich op richten.’

Abel Buijnsters, student Crisis- en Veiligheidsmanagement, Oorlog en Vrede

‘Ik denk dat een belangrijke boodschap was dat we begrip, steun en openheid rond belangenbehartiging moeten creëren. Voor veel mensen is het een vergezocht, abstract schouwspel of kan het gezien worden als iets ontwrichtends. Door openheid en communicatie kunnen we werken aan onze veiligheid zonder weerstand te creëren bij mensen.’

Minister Ollongren maakt indruk met persoonlijke toespraak: ‘Onze krachtigste wapens zijn mensen’