Inspectie voorzichtig positief over maatregelen in vrouwengevangenissen

Seksueel misbruik, managers die hun macht misbruiken en mislukte klachtenprocedures: er ging veel mis bij de PI Nieuwersluis in Utrecht. Daarom gaf de inspectie de PI opdracht om verbeteringen door te voeren. Zo was het nodig om een ​​meldpunt voor vrouwelijke gedetineerden in te richten en een aparte module te creëren om medewerkers die met vrouwelijke gedetineerden werken op te leiden.

In januari van dit jaar heeft de inspectie inspectiebezoeken gebracht aan de gevangenis van Nieuwersluis om te controleren of er daadwerkelijk verbeteringen zijn doorgevoerd. In het vandaag verschenen rapport is de inspectie hierover voorzichtig positief.

Tijdelijk karakter

Op basis van vrijwel alle aanbevelingen van de inspectie heeft de PI Nieuwersluis actie ondernomen. De maatregelen zijn echter doorgaans van ‘tijdelijke aard’. Dit baart de inspectie zorgen, aangezien de problemen bij PI niet van tijdelijke aard zijn.

“Dit is een overheersende cultuur waarin onethisch gedrag zich herhaalt”, stelt de inspectie in het rapport. “Om dit aan te pakken zijn structurele maatregelen nodig die ingrijpen in die cultuur.”

Positief is dat de PI een externe vertrouwenspersoon heeft aangesteld die aan niemand binnen de PI verantwoording hoeft af te leggen. Gedetineerden kunnen daarom bij deze vertrouwenspersoon terecht als zij iets te zeggen hebben over ongewenst gedrag en integriteitsschendingen.

In samenwerking met deskundigen is ook een driedaagse training ontwikkeld over ‘werken met gedetineerde vrouwen’. Medewerkers die met vrouwelijke gedetineerden werken, zijn verplicht deze training te volgen.

Onvoldoende gedragscode

Ook gaf de inspectie de PI de opdracht een duidelijke gedragscode op te stellen, zodat alle gevangenismedewerkers duidelijk wisten wat er van hen verwacht werd als het ging om het werken met vrouwelijke gedetineerden.

Pas in 2007 heeft de PI Nieuwersluis een gedragscode herzien. Volgens de inspectie is dit niet voldoende omdat de gedragscode onvolledig is. Er moet onder meer expliciet aandacht worden besteed aan de machtsverhoudingen tussen werknemers en gedetineerden.

De inspectie wijst er tevens op dat de gedragscode inzake seksueel contact alleen spreekt over mogelijke schadelijke gevolgen voor de organisatie, maar niet over schadelijke gevolgen voor gedetineerden die aan de zorg van de gevangenis zijn toevertrouwd.

Meer stappen nodig

Hoewel de inspectie voorzichtig positief is, meent zij dat verdere stappen nodig zijn om “de noodzakelijke cultuurverandering tot stand te brengen”.

Vorig jaar verscheen de Videoland-documentaire Zitten in Zwijgen, waarin voormalige gedetineerden vertelden over de mishandelingen die zij in de gevangenis hebben ondergaan: