Wetenschappers herinneren de toekomstige minister aan zijn eigen advies: investeer in kennis

Wetenschappers doen een dringend beroep op het nieuwe kabinet om het onderzoek niet terug te dringen. Promovendi en postdocs wijzen op het advies dat toekomstig minister Bruins elf dagen geleden aan ‘zichzelf’ gaf: investeer in kennis en onderzoek.

Twee jaar geleden kregen universiteiten en hogescholen structureel 200 miljoen euro extra in de ‘sectorplannen’ van de minister. Hiermee kunnen zij 1.200 junioronderzoekers een vast contract geven. De huidige coalitie van PVV, NSC, VVD en BBB wil die investering terugdraaien en dat roept weerstand op.

Zo schrijft de Vereniging van Spinoza- en Stevinprijswinnaars dat deze bezuinigingen het inkomstengenererend vermogen van Nederland bedreigen. In een brief aan de redactie NRC 78 winnaars leggen uit dat sectorplannen meer richting geven aan het onderzoek en het ‘balspel’ vermijden.

Misbruik van vertrouwen

De bezuinigingen veroorzaken “een enorme vertrouwensbreuk tussen het nieuwe kabinet, het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en de wetenschappelijke gemeenschap”, schrijven ze. “Vooral omdat er de afgelopen jaren zo’n 1.200 jonge onderzoekers zijn aangenomen met een vast contract.” Door de bezuinigingen ‘komen deze benoemingen in gevaar’.

Met hun brief onderschrijven de vooraanstaande wetenschappers de eerdere kritiek van de KNAW. Ze waren “geschokt door het signaal” van de nieuwe coalitie. Universiteitshoogleraar en studentenplatform WOinActie telden alle bezuinigingen uit het hoofdlijnenakkoord op en kwamen tot de conclusie dat deze gelijkwaardig zijn aan de begroting van een grote universiteit.

‘Revanchisme’

De bezuinigingen op de sectorplannen komen echter niet uit de lucht vallen. Ook de VVD was hier eerder kritisch over. Twee jaar geleden vroeg die partij zich al af waarom zoveel geld naar de sociale en geesteswetenschappen gaat en niet naar het ‘geldverdienvermogen van Nederland’.

De PVV zei vorige week blij te zijn dat er op de universiteiten wordt bezuinigd, omdat het activisme daar volgens haar te dominant is geworden. De partij heeft deze bewering niet onderbouwd. In een afscheidsgesprek NRC De demissionair minister van Onderwijs, Robbert Dijkgraaf, stelde afgelopen vrijdag dat deze uitspraken blijk geven van ‘revanchisme’. Hij vindt ze ‘moeilijk te accepteren’.

Het doet hem ook pijn dat investeringen in vaste contracten voor jonge onderzoekers dreigen te worden ingetrokken. Het Nederlands Doctoraatsnetwerk en PostdocNL bundelden vanochtend de krachten. Jonge wetenschappers zullen “de prijs betalen” voor deze bezuinigingen, zeggen ze. “Precaire contracten, sterke afhankelijkheid van managers en machtsmisbruik zorgen voor sociale onzekerheid, vooral onder beginnende onderzoekers.”

Advies voor ‘zichzelf’

Zij wijzen op een opinieartikel dat in het FD is verschenen van aankomend minister Eppo Bruins, van ongeveer anderhalve week geleden. Voor de buitenwereld was hij destijds nog de ‘gewone’ voorzitter van de Adviesraad voor Wetenschap, Technologie en Innovatie (die de brief een dag later online zette).

Vijf dagen later werd bekend dat hij de toekomstige minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap wordt. In het artikel adviseert hij het kabinet – zo blijkt – te zorgen voor ‘stabiele en structurele overheidsfinanciering voor onderzoek en innovatie’. Dit is “noodzakelijk om bedrijven en kennisinstellingen meer zekerheid te geven, zodat zij weten hoe hun situatie is.”

Bruins beschrijft ook de zorgen die onder wetenschappers ‘al vóór de presentatie van het hoofdlijnenakkoord’ ontstonden vanwege bezuinigingen op het groeifonds van de nieuwe coalitie. “Dit zijn legitieme zorgen, omdat het noodzakelijk is om te investeren in onderzoek en ontwikkeling (R&D) en innovatie. “Een land dat hier niet systematisch in investeert, heeft geen toekomst.”