Amsterdammers met een laag inkomen: weinig verkoeling dankzij begroeiing, kwetsbaarder voor hittestress

Dat blijkt uit een onderzoek naar de verdeling van ‘groene koeling’ in 14 Europese steden. De resultaten zijn gepubliceerd in een wetenschappelijk tijdschrift.

Jaarlijks vallen er in Europa veel doden als gevolg van de hitte. Door de klimaatverandering zullen hittegolven vaker voorkomen en langer duren. Vooral grote steden zijn kwetsbaar voor hoge temperaturen. Door het grote aantal gebouwen en de vaak harde ondergrond is de hitte hier meer aanwezig dan buiten de stad. De groene ruimtes van de stad zorgen voor schaduw en verdamping en zorgen zo voor de nodige verkoeling.

Huurders hebben minder koeling; huiseigenaren meer
Uit nieuw onderzoek blijkt nu dat het groen in de stad, en daarmee de mogelijkheid tot verkoeling dankzij de aanwezigheid ervan, niet gelijkmatig verdeeld is. “Deze ongelijkheid zien we in de veertien onderzochte grote Europese steden”, zegt Gert-Jan Steeneveld van Wageningen University and Research (WUR).

Huurders, immigranten en werkloze burgers wonen voornamelijk in verlaten stedelijke centra met weinig begroeiing. Daarom is de kans kleiner dat ze afkoelen. Bewoners en huiseigenaren met hogere inkomens profiteren daarentegen bovengemiddeld van groene koeling. Ze wonen meestal in wijken met eengezinswoningen en veel vegetatie. Door dit verschil is er bij kwetsbare bevolkingsgroepen tijdens hittegolven een verhoogd risico op hittestress, wat zelfs tot sterfgevallen kan leiden.

Steeneveld: “Bovendien kunnen lage inkomensgroepen zich geen externe koeling zoals airconditioning veroorloven en wonen ze vaak in kleine, overvolle, slecht geventileerde en slecht geïsoleerde huizen.”

in de rechter rij

Minder dan 20 procent van de Amsterdammers woont in een gebied met veel toegang tot groen, zoals parken, achtertuinen en bomenrijen. Steeneveld: ‘Gebieden met weinig ecologische afkoeling gaan gepaard met een hoge bevolkingsdichtheid, lage inkomens en een hoge werkloosheid. In buurten met hoge inkomens en veel 60-plussers is veel ecologische verkoeling te vinden.’

Vergeleken met andere Europese steden zit Amsterdam in het ‘juiste rijtje’ als het gaat om een ​​eerlijke verdeling van groene koeling, op hetzelfde niveau als Istanbul, Madrid en Parijs. Steden als Florence, Stockholm en Boedapest staan ​​bovenaan deze lijst en kennen een eerlijkere verdeling. Voor vrijwel alle steden geldt een vergelijkbare relatie tussen groene afkoeling, inkomen, leeftijd en werkloosheid.

Onderzoeksmethode

De onderzoekers gebruikten de Green Cooling Services Index (GCoS), met een rekenmodel dat gevalideerd werd aan de hand van meteorologische waarnemingen bij een meetmast op de ‘Amsterdam Atmospheric Monitoring Supersite’. GCoS houdt rekening met de effecten van verdamping en schaduwvorming.

Amsterdam is het zogenaamde ‘Living Lab’ voor warmteonderzoek in de stad. WUR en het Amsterdam Institute for Advanced Metropolitan Solutions (AMS Institute) hebben hier meerdere projecten lopen, zoals dit onderzoek naar ‘Green Cooling’.

Overzicht van de beschikbaarheid van koeling via groene zones in 14 Europese steden. Blauw betekent dat er veel koeling is. Bron: Rocha, AD et al. Steden.