Interview met minister Van Leeuwen: van jurist, diplomaat tot politicus

Welke specialisatie heb je gedaan en waarom in Leiden?

‘Ik ben gepromoveerd in het burgerlijk recht. Ik heb voor de rechtenstudie gekozen vanwege de breedte van de studie. Eerlijk gezegd was de keuze voor Leiden geen keuze, omdat mijn twee broers al hier in Leiden waren.’

Welke invloed heeft uw verblijf in Leiden op u gehad en hoe heeft het bijgedragen aan uw huidige kennis?

“Ik denk dat vooral de tijdsgeest van begin jaren negentig een grote impact op mij heeft gehad. Het was tijd voor Operatie Woestijnstorm, de geallieerde aanval om de Iraakse dictator Saddam Hoessein uit Koeweit te verdrijven. Op dat moment zat het hele huis aan de televisie gekluisterd en zag de CNN-correspondent letterlijk midden in de oorlog verslag uitbrengen. En hoe bereikten de geallieerden dit uiteindelijk? Woestijnstorm. 1991 was tevens het laatste jaar van de supermacht Sovjet-Unie. De Berlijnse Muur viel en Oekraïne gaf het laatste zetje aan het communistische rijk door de onafhankelijkheid uit te roepen. Hier werd mijn optimistische en positieve wereldbeeld gevormd; het onmogelijke werd mogelijk en er brak een lange periode van vrede en voorspoed aan. Maar zoals Machiavelli ooit zei: ‘Het is een veel voorkomende menselijke fout: geen rekening houden met stormen als het mooi weer is.‘ Kijk naar de huidige turbulente situatie… Mijn interesse in de internationale politiek is toen duidelijk aangewakkerd.’

‘Een zaak van alle kanten bekijken voordat je tot een conclusie komt: belangrijk voor een advocaat, diplomaat en politicus!’

Blijft u de tijdens uw studie opgedane kennis toepassen in uw huidige functie als (uittredend) minister?

‘Natuurlijk! Hoewel ik geen inhoudelijk juridisch werk doe, is juridisch redeneren iets waar ik veel profijt van heb. Mijn favoriete cursus was Professor Frankens ‘Inleiding tot het recht’. Een specifieke quote van de heer Franken, voor wie ik ook student-assistent was, is mij altijd bijgebleven. “Dat is niet noodzakelijk zo.” Daarmee bedoelde hij dat je als advocaat niet te snel tot een conclusie moet komen. Alle kanten van een zaak moeten eerst worden overwogen. Dat is belangrijk voor een jurist, maar ook of vooral als diplomaat en politicus!’

Hij trad vrijwel onmiddellijk in diplomatieke dienst. Was dit altijd je droom?

‘Ik heb lang gedacht dat ik advocaat zou worden. Ik genoot van de pleitwedstrijd en ik vond het leuk om aan de pleitwedstrijd deel te nemen. Ik had echt het gevoel dat ze mij heel goed en grondig voorbereidden op de advocatuur. In mijn laatste jaar wilde ik wat verder kijken. Ik zou een masterclass gaan doen bij een advocatenkantoor… Maar toen besefte ik dat ik het liefst de wijde wereld in zou gaan en internationaler en breder zou gaan werken. Vandaar mijn keuze om nog een masteropleiding internationale betrekkingen te gaan volgen aan de Universiteit van Cambridge. Dat ik na jarenlang diplomaat te zijn geweest, inclusief de ambassade in Kaboel, nu (vice)minister ben geworden, is op zich geen vreemde stap. Ik ben al jaren adviseur Buitenlandse Zaken en Defensie bij het kabinet van de premier en ken daardoor heel goed de complexe maatschappelijke vraagstukken die ik in deze rol behandel.’

Wat maakt volgens jou een goede diplomaat en een goede minister?

‘Er is in ieder geval één belangrijke parallel tussen een goede diplomaat, een adviseur van de Raad en een minister: wat ik al eerder noemde, dat wil zeggen: altijd alle aspecten, belangen en perspectieven belichten, afwegen en meenemen voordat je tot een besluit of conclusie komt. ‘

Wat is uw grootste uitdaging als minister?

‘We moeten iedereen voorbereiden op een zeer onaangename en onstabiele wereld. Het is niet dat een van de zogenaamde Dag des oordeels Het komt eraan en ik wil niet al te alarmerend klinken, maar Nederland zal zich wellicht moeten herpositioneren en aanpassen.’

Vandaag (8 april) geef je een gastcollege, waarmee je jouw betrokkenheid bij je alma mater laat zien. Vind jij dat wij voldoende doen om jou als student te informeren en te betrekken?

‘Na al die jaren krijg ik Leidraad (red.: het alumnimagazine van de Universiteit Leiden) nog steeds in huis en lees ik het altijd! Ik ben er heel trots op dat ik hier heb gestudeerd. Leiden geniet echt een internationale reputatie; Overal ter wereld kan ik over Leiden praten. Wat mij betreft is Leiden een van de beste universiteiten. Ook de oprichting en ontwikkeling van de Haagse campus is een grote stap geweest. Deze campus werd geprezen op de internationale school van mijn dochter. Dit gastcollege is het eerste wat ik als alumnus actief heb gedaan… Maar ik ben zeker bereid meer te doen als erom gevraagd wordt. Mijn advies is: durf te vragen!’

Tot slot, om jezelf als persoon beter te leren kennen: wat is jouw ‘guilty pleasure’?

‘Ik denk niet dat ik een schuldig genoegen heb… Sterker nog, ik lijd openlijker aan algemene gulzigheid. Door deze baan, met al het reizen en onregelmatige (werk)schema’s, verhoog ik mijn gewicht voortdurend met 5 tot 6 kilo.’