Door de vele regen is er veel water in de duinen.

Afgelopen winter was qua neerslag een bijzondere periode. Van oktober tot december 2023 vond er extreem zware regenval plaats.

Dit komt overeen met 461 mm regen in drie maanden. De gemiddelde neerslag tijdens deze periode van het jaar bedraagt ​​258 mm. Dit is dus 20 cm meer regen. De daaropvolgende maanden, januari en februari, waren ook erg nat door hevige regenval.

Door deze extreme regenval steeg het grondwater in de duinen tot ongekende hoogten. De extra 20 cm regen in de laatste drie maanden van 2023 zal ervoor zorgen dat het grondwaterpeil met 60 cm stijgt. En doordat grondwater uit hoge duinen naar lagere duinvalleien stroomt, kan het grondwater in duinvalleien in drie maanden tijd een meter stijgen. De stijging van het grondwater komt bovenop wat normaal in de wintermaanden gebeurt. Het gaat om enkele decimeters.

Bijwerkingen

Veel duinvalleien zijn door extreme regenval veranderd in duinmeren met een grote waterplas. Voet- en fietspaden staan ​​op verschillende plaatsen onder water. En bezoekers van het duingebied kunnen de bekende route niet meer lopend of met de fiets afleggen. In het duingebied van Duin- en Kruidberg is de toegang tot het strand al maanden onbereikbaar vanwege de hoge waterstand. De verantwoordelijken voor de duinen informeren de bezoekers, maar hebben grote moeite om alles in goede banen te leiden.

Maar dat is niet alles. Op verschillende plaatsen moest het maaien worden onderbroken omdat de grond te drassig werd. Hierdoor ontstaat een verdikking van de duinvalleien, waardoor bijzondere plantensoorten zoals moerasnieskruid of parnassia worden aangetast. In IJmuiden zijn helaas salamanders omgekomen tijdens het pompen van water (om de weg en parkeerplaats droog te leggen). En het valt nog te bezien of al het leven dat in de bodem overwintert (zoals vlinderpoppen) deze extreme neerslag heeft overleefd.

Positieve gevolgen

Maar het hoge grondwaterpeil en de hevige regenval zijn niet alleen nadelig. Deze extreme neerslag heeft veel positieve gevolgen voor de natuur. De zoetwaterbel onder de duinen is aangevuld en er is nu tot ver in de zomer voldoende water voor de plantengroei in de vochtige duinvalleien. Ook voor padden, kikkers en salamanders zijn duinmeren aantrekkelijke plekken geworden om hun eieren te leggen. En langs de binnenrand van het duin zien we het water door de duinverstoringen terugstromen. Waterinsecten profiteren hiervan.

In duingebieden die worden gebruikt voor de drinkwaterproductie, zouden waterbedrijven regenwater kunnen gebruiken voor de drinkwaterproductie. Ze hoefden minder water uit de rivier in het duingebied te infiltreren.

Schade aan woningen

Maar de gevolgen van zware regenval reiken verder dan de duinen. De grootste schade is te zien bij woongebouwen langs de randen van de duinzone. Daar zorgen optrekkend grondwater en regenwater uit het hoge duingebied voor schade aan huizen. Kelders liepen onder water, apparatuur raakte beschadigd en er moesten pompen worden gebruikt om het water af te voeren. Bewoners werden door deskundigen geïnformeerd tijdens informatieavonden in Bloemendaal en Velsen. De boodschap die de bewoners hoorden was niet wat ze wilden horen. Dit probleem is niet op korte termijn op te lossen. Schade kan alleen lokaal worden beperkt door water op te pompen. Op de langere termijn moeten we werken aan structurele oplossingen. Omdat deze extreme neerslaggebeurtenissen vaker kunnen voorkomen als gevolg van de klimaatverandering. Gepresenteerde oplossingen zijn onder meer het aanleggen van afvoeren in woonwijken en rond woningen, het waterdicht maken van kelders of het plaatsen van duinwallen langs de randen van de duinen om water af te voeren. Dit wordt een gezamenlijke taak van bewoners en overheden.

Het wordt een uitdaging om al dit regenwater langer vast te houden voor gebruik in droge zomers. Bijvoorbeeld door het aanleggen van zoetwatervoorzieningen (ondergronds).