‘Besteed meer wetenschappelijke aandacht aan de Friese taal en cultuur’

Er wordt zeer weinig wetenschappelijke aandacht besteed aan de Friese taal en cultuur. Dat meldt het adviesorgaan van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen.

Naast het Nederlands kent ons land sinds 1956 nog een officiële landstaal: het Fries. Momenteel spreken ongeveer 450.000 mensen in Nederland deze taal. Dat is een aanzienlijk aantal als je bedenkt dat Fryslân slechts 650.000 inwoners telt: bijna 70% van de Friese bevolking spreekt deze taal.

Op andere vlakken doet de Fries het echter minder goed, aldus de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). Volgens adviesorgaan KNAW gaat het wetenschappelijk gezien niet de goede kant op met Fryslân.

Zo zijn de afgelopen decennia alle zelfstandige universitaire opleidingen frisica verdwenen. Bovendien bestaat er momenteel in ons land slechts één leerstoel Friese taal en cultuur.

“Op universiteiten worden vakken over de Friese taal en cultuur nog wel bij andere opleidingen gegeven, maar het aantal studenten is heel laag. Dit maakt de financiering van dit onderwijs problematisch”, schrijft het adviesorgaan in zijn rapport.

Opzetten van een zelfstandig opleidingsprogramma

Volgens de KNAW kan de situatie echter veranderen als er bijvoorbeeld een aparte universitaire opleiding Friese taal en cultuur komt. “Daarvoor zijn ook wetenschappers nodig, waaronder minimaal één hoogleraar”, zegt het adviesorgaan.

“Ze moeten tijd hebben om les te geven en onderzoek te doen… Een complete bacheloropleiding geeft zichtbare erkenning van de waarde van de Friese taal en cultuur.”

Volgens de KNAW moet de bacheloropleiding ‘duurzaam gefinancierd worden door de centrale overheid’. Ook mag de cursus geen ‘reserve’ worden: het adviesorgaan vindt het belangrijk dat studenten uit andere disciplines ook bachelorvakken Friese taal en cultuur kunnen volgen.

De provincie Fryslân zelf heeft geen universiteit. Daarom is de Rijksuniversiteit Groningen een voor de hand liggende plek, zegt de KNAW.

Lees ook: Digitalisering van de bedrijfsvoering aan de Rijksuniversiteit Groningen

“Waar mogelijk kan het onderwijs verrijkt worden door onder meer de Fryske Akademy en samenwerking met de NHL Stenden Hogeschool. Het Fries zou ook een plek moeten krijgen in aanverwante masteropleidingen.”

Raad van frisisten

Ook adviseert de KNAW de oprichting van een Frisistische Raad (RVDF). Dit moet ervoor zorgen dat de samenwerking tussen de betrokken onderwijs- en onderzoeksinstellingen wordt verbeterd. “De RVDF is een vrijblijvend adviesorgaan waarin alle onderwijs- en onderzoeksinstellingen vertegenwoordigd zijn.”

Ook maakt de KNAW zich zorgen over het fundamentele onderzoek naar het Fries, dat vrijwel is verdwenen op universiteiten en onder druk staat bij de Fryske Akademy. “Wij pleiten ervoor dat de financiers van de Fryske Akademy in ieder geval zorgen voor stabiliteit en indien mogelijk voor versterking.”