Wat vindt de NRC | Box 3-debacle moet leiden tot eenvoudige, afdwingbare belastingheffing

Een klinkende overwinning voor de rijke Nederlanders en voor de rechtsstaat, en een verlies voor bestuurlijk en economisch Nederland met grote financiële gevolgen. Dit is de beste manier om de uitspraak van het Hooggerechtshof van vorige week over vermogensbelasting samen te vatten in Box 3. Een bijkomend nadeel: het vergroot de toch al grote welvaartskloof tussen rijk en arm.

De Raad heeft in verschillende zaken uitspraak gedaan over de manier waarop de belastingautoriteiten investeerders compenseerden voor het onjuist belasten van activa in voorgaande jaren. Deze compensatiemethode, noodzakelijk gemaakt door een nieuwe uitspraak van het Hooggerechtshof tijdens Kerstmis 2021, was niet acceptabel, aldus de uitspraak. De terugvorderingswet was, net als de oorspronkelijke belasting, in strijd met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens.

Het resultaat: tienduizenden investeerders, misschien zelfs honderdduizenden, zullen met terugwerkende kracht van de staat een deel van de vermogensbelasting ontvangen die hun wordt opgelegd. Kosten: Eenmalig ruim € 4 miljard en, afhankelijk van de exacte gevolgen, nog eens een miljard à twee miljard euro per jaar voor de komende jaren.

Nu kan uiteraard iedereen naar de rechter stappen als er onrecht is gepleegd. Maar dit is een meningsverschil tussen beleggers die een slecht beleggingsjaar hebben gehad en de belastingdienst die belastingen heeft geïnd alsof die beleggers het gemiddelde rendement hadden weten te behalen. Het is dus een kwestie van centen. Is dit niet iets dat simpelweg onder het tapijt moet worden geveegd, maar eerder in de mix moet worden gesleept?

De uitspraak van het Hooggerechtshof geeft de toch al belaagde belastingdienst een extra enorme taak. Iets dat jaren zal duren en vele duizenden FTE’s aan arbeid zal kosten. Arbeid gaat ten koste van wat de echte oplossing zou moeten zijn voor het probleem in Box 3: het bouwen van een nieuw vermogensbelastingstelsel.

De grote vraag is waarom politici dit hebben laten gebeuren. Dit begint met de vraag waarom het in 2001 een goed idee leek om een ​​fictieve aangifte als basis voor een belasting te nemen. En omdat de rente na de financiële crisis scherp daalde, was het duidelijk dat het oude systeem, dat uitging van een rendement op kapitaal van 4 procent, volkomen onhoudbaar was.

Maar in plaats van een duidelijk alternatief te bouwen, werden de marges bespeeld. Halfslachtige reparaties aan een feitelijk verrot systeem lossen de oorzaak van het probleem niet op, maar maken het alleen maar erger. Het is een dynamiek die helaas ook op andere plekken in het openbaar bestuur zichtbaar is. Complexe wetgeving leidt tot een lukrake implementatie. En het repareren ervan, of het herstellen van de schade, kost de samenleving miljarden.

De demissionair staatssecretaris Van Rij (Belastingen, CDA) heeft een nieuw systeem ontworpen dat uitgaat van daadwerkelijk behaalde rendementen. Dat is al een grote verbetering ten opzichte van de fictieve. De kern moet in ieder geval een zo eenvoudig mogelijke methode van vermogensbelasting zijn. Voor belastingwetten geldt het volgende: hoe eenvoudiger deze zijn, hoe kleiner de kans op misbruik en ontwijking. De politieke besluitvorming hierover laat nog op zich wachten en daadwerkelijke implementatie zal op zijn vroegst in 2027 plaatsvinden. Tot die tijd zit er niets anders op dan de rommel van het oude systeem zo goed mogelijk op te ruimen. En ik hoop dat de welvaartskloof niet verder groter wordt door een beroep te doen op de mensenrechten.

Delen





E-mail de redacteur