“Het is goed om je stad beter te leren kennen”

In de binnenstad is het nergens te bekennen: geen Alkmaarse vlaggen, geen spandoeken, geen ballonnen. Terwijl de stad Alkmaar vandaag toch echt jarig is. Hij leefde maar liefst 770 jaar. Een oude vrouw. In het Streekarchief Alkmaar staan ​​op glasplaten gekleurde vlaggen die sinds 1254 de stadsrechten beschermen. De term ‘stadsrechten’ is enigszins verwarrend. Het is niet zo dat Alkmaar ineens een stad werd. Simpel gezegd vertegenwoordigt het een reeks privileges die je als stad met deze rechten hebt ontvangen. Alkmaar werd onafhankelijk.

Gids Harry de Bles leidt bezoekers naar de ‘schat van Alkmaar’. Hij is historicus en doet deze en andere tours al een jaar. Zijn ogen lichten op als we de kamer binnenkomen. En daar zijn ze dan: de rechten van de stad. De vijf bezoekers leunen naar voren om de kleine lettertjes en het zegel te bestuderen. (tekst gaat verder onder foto)

Irene Groot buigt zich voorover en wil het eens nader bekijken, maar ondanks de mooie staat van de documenten zijn de woorden nauwelijks leesbaar (foto: Streekstad Centraal)

Het was voor die tijd een hele gebeurtenis om deze rechten te verkrijgen; Het kwam zowel de Alkmaarse bevolking als de verlener van de rechten, graaf Willem II, ten goede. Deze man was de graaf van Holland en hij had een heel probleem met de West-Friezen, die zijn gezag niet accepteerden. Hij kon de hulp van Alkmaar goed gebruiken in zijn strijd. “Tegelijkertijd wilden de Alkmaarse ambachtslieden hun winst niet aan de graaf moeten afstaan”, zegt Harry. ‘Geef ons stadsrechten, zei Alkmaar, want dan konden ze die in eigen zak steken.’

Die rechten kwamen: er werden 62 overeenkomsten opgenomen, deels gunstig voor de burgers, deels gunstig voor de graaf. “Wat was een gunstig akkoord voor de steden?”, vraagt ​​Harry aan de groep. De stilte die volgt doet denken aan een schoolklas die niet zeker is van het antwoord. Harry vervolgt: “De Alkmaarders hoefden geen tol meer te betalen.” Bovendien mocht Alkmaar zelf criminelen straffen, in plaats van corrupte hogere kringen buiten de stad dat te laten doen. ‘En de graaf? In ruil daarvoor ontving hij een belasting, of ‘bede’, zoals dat toen heette. En de stad was verplicht om 25 man te voorzien die in tijden van oorlog – en die graven voerden destijds een oorlog – strijden. ” Iedereen wint dus. (tekst gaat verder onder foto)

Na Alkmaar kregen ook veel andere steden, vrijwel allemaal in West-Friesland, stadsrechten (foto: Streekstad Centraal)

Kortom, grote vooruitgang voor de ‘armen’, zoals de inwoners van de stad toen werden genoemd. De bevolking groeide, evenals de economie. “Ik herinner me niet alles, maar ik vind het interessant”, zegt Irene terwijl ze richting de tweede en laatste kamer loopt. Haar man heeft haar een beetje besmet met het virus van het verhaal. “Maar ik heb mijn eigen belangen!” Ze maakt zich meer zorgen over de geschiedenis van haar eigen wijk Bloemwijk, zegt ze. Harry komt enigszins verbaasd tussenbeide: ‘Oh, het is al een half uur geleden. De volgende groep komt zo.’ Hij kan er niets aan doen, zegt hij, er is veel te vertellen.

De stadsrechten zijn al ruim tweehonderd jaar afgeschaft: “Gelukkig hebben we de documenten nog”, besluit Harry. De groep keert snel terug naar de studeerkamer, waar de rondleiding 45 minuten geleden begon en de volgende groep staat al klaar. Irene heeft ervan genoten. “Het is leuk om je stad beter te leren kennen. Hij kijkt naar gids Harry, die verder moet. “Goed gedaan, Harry!” zegt hij hartelijk. “Wil je een slokje water?”