Symposiumrapport: Breek uit de doos en word een betere wetenschapper

Bijna alle handen gaan omhoog. Tijdens de opening van het symposium in het Academiegebouw vraagt ​​Nationale ombudsman Reinier van Zutphen wie er in een verkokerde organisatie werkt. Algemeen erkend door de meerderheid van de deelnemers die werkzaam zijn bij gemeenten, ministeries, in het onderwijs en de wetenschap. Burgers wenden zich tot de Nationale Ombudsman als zij klem zitten tussen loket en politiek; Het is vaak het gevolg van geïsoleerde organisaties die niet goed samenwerken.

Complexiteit van wet- en regelgeving.

Van Zutphen: ‘Verzuiling zit in de complexiteit van onze wetten en regels, maar draait om veel meer aspecten die doorwerken in de implementatie van die regels. Van alle burgerklachten die wij jaarlijks ontvangen, gaat het merendeel over mensen die een beroep doen op de overheid, maar geen reactie krijgen. Gebrek aan respons is nummer 1. Waarom? Want de antwoorden op die vragen moeten uit meerdere bronnen komen.’

Werk meer en beter samen, vereenvoudig de regels en monitor de gevolgen van beleid. Dit zijn ontschottingsoplossingen die de Ombudsdienst aan het publiek adviseert. “Het doel moet zijn dat iedereen kan participeren in de samenleving.”

Twee minuten worpen

Terug naar de universiteit. Want wat gebeurt er binnen de universiteit om de samenwerking tussen wetenschap en praktijk te bevorderen? Na de openingstoespraak van de Ombudsman krijgen verschillende initiatieven de kans om in twee minuten te presenteren hoe zij samenwerkingen ondersteunen en partijen verbinden. Van UL Kiem-subsidies (zie kader), het Lorentz Center tot UnaEuropa en van het Leiden Leadership Centre tot Leiden Knowledge City en Buurtlab070.

De groep wordt vervolgens verdeeld in breakout-sessies waarin succesverhalen over samenwerking en ontschotting worden gedeeld. Zo zitten beleidsmakers in Den Haag een halve dag per week in de Haagse klaslokalen en werken de Leidse kennisinstellingen samen met de gemeente aan een gezonder Leiden in het Leiden Healthy Society Centre.

Docenten en praktijk

Drie hoogleraren, die ook in de praktijk werkzaam zijn, sluiten het symposium af met een ronde tafel. Zij zijn experts op het gebied van het leggen van verbindingen tussen wetenschap en maatschappelijke partijen. Naast hoogleraar is Eefje Cuppen directeur van het Rathenau Instituut, Jet Bussemaker is onder meer voorzitter van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving en Jan Willem Erisman is voorzitter van de Climate Science Council (WKR). Via stellingen vertellen de ‘Practitioner Teachers’ over samenwerken, impact maken en hun horizon verbreden via hun duorollen.

Drie volmondige ‘ja’s’ beantwoorden de stelling: ‘Ik heb meer invloed vanuit de adviesraad dan vanuit mijn rol als wetenschapper.’ Erisman: ‘Ik merk dat ik overal bereik, omdat ik een formele functie heb als voorzitter van de WKR. Iedereen wil met je praten. Ik denk dat het heel belangrijk is om dit soort functies te vervullen om de kloof tussen wetenschap en praktijk te dichten.’

‘Beleidsmakers en politici hebben ons advies meer dan ooit nodig’

Cuppen: ‘Ik besef ook dat ik veel meer invloed heb dankzij mijn functie bij het Rathenau Instituut. We zijn veel onafhankelijker en dus reflectiever. Mijn onderzoeksagenda wordt niet langer bepaald door een call of een subsidie. Hierdoor kunnen we duidelijkere beslissingen nemen over wat we wel en niet doen.’ Voor Bussemaker, al bewezen door haar verleden in de politiek, is het vooral belangrijk om vrijer te kunnen denken. ‘Ik merk dat beleidsmakers en beslissers in het huidige politieke klimaat meer dan ooit behoefte hebben aan ons advies. Er is een grote honger naar kennis en die kunnen we via adviesraden aanbieden.’ Maar ze benadrukken ook alle drie dat ze als adviesraad alleen goed kan functioneren als ze goed samenwerkt, contacten onderhoudt en naar alle partijen luistert.

Bredere horizon

Ook voor alle drie de hoogleraren persoonlijk is de kruisbestuiving tussen wetenschap en praktijk een win-winsituatie, zoals blijkt uit de stelling: “Mijn duorol heeft mij tot een betere wetenschapper gemaakt.” Bussemaker: “Het is van groot belang om naast de kennis die we uit wetenschappelijke publicaties halen ook andere vormen van kennis in de wetenschap te introduceren.” Erisman: “Ik ben zeker een betere transdisciplinaire wetenschapper geworden, omdat ik beter begrijp hoe ik verbindingen kan leggen en hoe ik ook mijn rol aan de universiteit kan versterken en uitbreiden.” Cuppen: ‘Mijn horizon is enorm verruimd. Ik kom op totaal andere netwerken terecht. Dat werkt twee kanten op. Ik ben me veel bewuster geworden van bredere maatschappelijke en politieke perspectieven en dat voedt mij ook als wetenschapper.’

Tekst: Margriet van der Zee

Foto’s: Beau Mabel-foto’s

• 

• 

• 

•