‘Hooggevoeligheid is geen klinische diagnose, maar een persoonlijkheidskenmerk waar je gebruik van kunt maken’

Hoogsensitieve mensen zijn gevoeliger voor geluiden en geuren dan gemiddeld, maar kunnen bijvoorbeeld ook de emoties van anderen goed oppikken. “Al in de jaren ’90 werd er een vragenlijst ontwikkeld om hooggevoeligheid in kaart te brengen, maar de focus lag vooral op de negatieve aspecten van gevoeligheid voor zintuiglijke prikkels, zoals snelle overprikkeling als je met veel prikkels tegelijk wordt geconfronteerd”, zegt Véronique de Gucht . “Ik wilde ook de positieve aspecten onderzoeken, bijvoorbeeld in hoeverre iemand gevoelig is voor de emotionele lading van kunst of de emoties die zich in een groep manifesteren.”

Meet uw gevoeligheid voor prikkels

Daarom ontwikkelde hij een nieuwe vragenlijst, de SPSQ, die werd gepubliceerd in een internationaal tijdschrift. ‘Niet alleen wetenschappers, maar ook therapeuten wilden de vragenlijst later gebruiken. Mijn collega Dion Woestenburg en ik hebben vervolgens de vragenlijst ontwikkeld op de SPS-monitor.’ De monitor is verkrijgbaar vanaf deze Hoge Gevoeligheidsweek kan door iedereen gratis worden ingevuld.

zelfkennis

Na het invullen van de vragenlijst krijgt u direct een duidelijke weergave van uw score op verschillende schalen vergeleken met het gemiddelde van een grote steekproef uit de algemene bevolking. Wat kunt u met die informatie doen? ‘Met de monitor verwerf je kennis over jezelf. Als uit de vragenlijst bijvoorbeeld blijkt dat u grote moeite heeft met het omgaan met de vele eisen en prikkels van de buitenwereld, verklaart dit waarom u zich uitgeput voelt na een feestje en uw behoefte heeft om u terug te trekken. Je kunt dan strategieën bedenken om beter met deze situatie om te gaan, bijvoorbeeld door een rustige dag te plannen als je weet dat je ‘s avonds uitgaat.’ Maar de monitor maakt het ook mogelijk om de positieve kanten van hooggevoeligheid te begrijpen, bijvoorbeeld op de werkvloer. “Degenen die hoog scoren op de schaal van sociale werkzaamheid hebben gemakkelijk zicht op de emoties en intenties van anderen. Dat maakt het bijvoorbeeld heel geschikt om professioneel advies te geven.’

Het is geen zelfhulpmiddel

De Gucht benadrukt: de monitor is louter informatief en geen zelfhulpinstrument. “Degenen die door hun hoge gevoeligheid in psychische problemen komen en bijvoorbeeld in een staat van uitputting verkeren eindigt, raad ik aan contact op te nemen met een psychotherapeut.’ De Gucht wordt echter ook regelmatig door zijn collega-psychologen gevraagd de vragenlijst op te sturen, bijvoorbeeld als zij vermoeden dat een cliënt erg gevoelig is. “De uitkomst van de monitor is een startpunt om dit onderwerp binnen de therapie verder te bespreken.”

Uit de wollige sfeer

‘Momenteel onderzoeken we in samenwerking met de Vlaamse Vereniging voor Hoogsensitieve Mensen de relatie tussen hoogsensitiviteit en werkstress. Is er een verband tussen SPSQ-scores en de kans dat iemand een burn-out ervaart? Op basis van de gegevens die nu met de SPS-monitor worden verzameld, wordt de vragenlijst verder verfijnd en geoptimaliseerd. De Gucht werkt ook aan verschillende taalversies. ‘Mijn doel is om het bewustzijn over hooggevoeligheid te vergroten. Tot een paar jaar geleden deed een collega het af als een ‘libelleconcept’. Ik wil de verwarrende sfeer van het fenomeen wegnemen. Hoogsensitiviteit bestaat niet als klinische diagnose, maar als een persoonlijkheidskenmerk dat mensen in meer of mindere mate bezitten. En als je weet op welke gebieden je het meest gevoelig bent, kun je beter grenzen stellen en je sterke punten benutten.’