De mossel is terug bij Eems-Dollard. En dat is goed nieuws voor de natuur. ‘Je gebruikt de natuur eigenlijk om haar te helpen’

Jip Koster van ingenieursbureau Netics uit Alblasserdam is opgetogen. Netics startte anderhalf jaar geleden een proef met rifblokken in de Eems-Dollard bij baggerbedrijf Van Oord uit Rotterdam.

Bijzondere hoop op de terugkeer van mosselen

Deze blokken, gemaakt van modder uit de Eems-Dollard zelf, werden op twee locaties nabij de Eemshaven in het water gegooid. Er werd verwacht dat de blokken zouden helpen bij de ontwikkeling van het zeeleven.

Er bestond bijzondere hoop op de terugkeer van mosselen en uiteindelijk van mosselkwekerijen. Door het slib van de monding zijn de mosselen uit het gebied verdwenen. “Mosselen hebben een ondergrond nodig waar ze zich aan kunnen hechten. De modder is te glad”, zegt Koster.

Het idee was dat de rifblokken de mosselen de steun zouden geven die ze nodig hebben. Koster: “Het bijzondere aan deze methode is dat je daadwerkelijk de natuur gebruikt om je te helpen.”

Er zijn vergelijkbare projecten waarbij betonnen rifblokken in het water worden gegoten.

Eerste eureka-moment na slechts één jaar

Eind vorig jaar was er al een klein eureka-momentje. In oktober, nadat de blokken een jaar in het water hadden gelegen, werd de zachte buitenkant van de blokken afgedicht. De zeedieren leken zich te hechten aan de harde laag die overbleef.

Tijdens een inspectie trof Koster maagdenpalm, zeepokken en algen op de blokken aan. En ja hoor: er was een mossel geland. “De vraag was toen: Gaan de mosselen hier overwinteren en komen er nog meer?”

De wens om de mosselen te herstellen is niet toevallig. Het mosselproject, beheerd door de provincie Groningen en het Waddenfonds, is onderdeel van het Eems-Dollard 2050 programma. Overheden, bedrijven en diverse organisaties werken samen aan het herstel van de natuur in het gebied.

Mossel belangrijk voor andere mariene soorten

De mossel is een hoeksteensoort, zegt Koster. De aanwezigheid ervan zegt iets over de natuurtoestand van een gebied. Mosselbanken filteren zwevende stoffen uit het water en bieden voedsel en onderdak aan vissen, schelpdieren en andere onderwaterdieren.

Om deze reden was er eind vorige week een moment van vreugde toen Koster en zijn Netics-collega’s alle 400 rifblokken opnieuw onderzochten. Er werden 75 mosselen aangetroffen in een reeks blokken in het water nabij de RWE-centrale. Op de tweede plaats, een paar kilometer verder richting Delfzijl, stonden nog tientallen mosselen.

Dit is boven verwachting.

Koster: “Dit overtreft onze verwachtingen. Nu weten we tenminste dat we iets goed hebben gedaan. We hadden één mossel en nu ongeveer honderd. Mosselen kunnen zich dus aan deze blokken hechten; Wij hopen dat er meer komen. Dit betekent ook dat de natuur in dit deel van de Eems-Dollard verbetert.”

De test is geslaagd, dus laten we beginnen met rifblokken gemaakt van slib? Ja, bijna, zegt Koster. “Want uiteindelijk gaat het erom dat de Eems-Dollardmosselen mosselbanken vormen. Maar de kans dat dat nu gebeurt is behoorlijk groot.”

Wanneer wordt dat duidelijk? Waarschijnlijk niet voor drie jaar. “We verwachten dat de rifblokken zo’n vijf jaar meegaan. Als ze eenmaal zijn vergaan, is het aan de mosselen om de oevers aan te leggen.”