Europa in de praktijk: apparaten makkelijker repareren

• 

  Mattijs van de Wiel

  verslaggever

Vorige maand, tijdens de laatste zitting vóór het verkiezingsreces, keurde het Europees Parlement een wet goed die het gemakkelijker maakt om kapotte huishoudelijke apparaten te repareren. De Europese Unie wil dat de economie in 2050 circulair is en dit moet daaraan bijdragen.

“We hebben momenteel bergen elektronisch afval in Nederland”, zegt Catharina Rinzema, die als lid van het Europees Parlement (VVD) een bijdrage leverde aan de wet. “We moeten dit afval scheiden, maar er gaat ook veel in de prullenbak en dat is erg schadelijk voor het milieu. Dankzij deze wet kunnen we veel minder afval produceren.”

Als een elektrisch apparaat kapot gaat, kan het meestal niet worden gerepareerd. Als het binnen de garantie valt, krijg je vaak een nieuw apparaat, en als de garantie is verlopen, heb je meestal pech. Dat zal binnenkort veranderen. Verkopers moeten binnen de garantie eerst controleren of reparatie mogelijk en betaalbaar is voordat ze een nieuw product aanbieden. Na de garantieperiode heeft de klant recht op reparatie van zijn producten.

“Er gaat veel veranderen voor de Nederlandse consument”, zegt Rinzema. “Nu is het heel vervelend als de wasmachine of de telefoon kapot gaat. Je weet niet bij wie je terecht kunt. Er komen nog veel meer regels en reparatiepunten.”

Bij de faculteit Industrieel Ontwerpen van de TU Delft houdt hoofddocent Bas Flipsen zich bezig met de repareerbaarheid van apparaten. Samen met zijn studenten demonteert hij apparaten om te onderzoeken of het ontwerp verbeterd kan worden, zodat onderdelen vervangen kunnen worden.

Om te beginnen controleren ze of de apparaten geopend kunnen worden. “Dat is vaak lastig. Ontwerpers houden niet van zichtbare schroeven; bij een stofzuiger zitten ze bijvoorbeeld diep verzonken aan de onderkant of achter een knop. Onderdelen zijn vaak geklonken, soms zitten er veel schroeven in of zit alles aan elkaar gelijmd. De meeste producten zijn ontworpen om snel gemonteerd te kunnen worden, omdat montage een grote kostenpost is.”

Studentassistent Ivo Neuman is opgewaardeerd tot kruimeldief. “We ontdekten dat er veel dingen gedemonteerd moesten worden om bij de motor te komen, en dat is een van de onderdelen met de grootste economische en ecologische waarde. Als het kapot gaat, verliest het apparaat zijn waarde.”

Vanwege de Europese wetgeving krijgen apparaten binnenkort een ‘repareerbaarheidslabel’. Hiertoe draagt ​​Flipsen bij aan de ontwikkeling van een scoresysteem. “Het is net als het energielabel op een wasmachine, met letters van A tot en met G. In eerste instantie kun je alles verkopen, maar binnenkort mag de verkoop van minder repareerbare apparaten niet meer en wordt het dus iets strenger.”

Er is ook een hele batterij 3D-printers aan het werk in de werkplaats van de universiteit. “Deze kunnen later heel handig zijn als we apparaten gaan repareren”, zegt student-assistent Neuman. “Onderdelen zijn vaak niet traceerbaar, niet leverbaar of erg duur. Maar het idee is dat je sommige onderdelen niet meer hoeft te bestellen, maar ze zelf kunt printen.”

Professor Flipsen is erg blij dat er nu Europese normen worden ingevoerd. “Verschillende landen waren hun eigen standaarden aan het ontwikkelen, maar ik denk dat dit echt een taak is voor de Europese Unie. Hiermee kunnen we samen voorkomen dat er afval wordt geïmporteerd.”

Apparaten moeten straks aan nieuwe regels voldoen, maar consumenten krijgen wel de mogelijkheid om een ​​kapot product te vervangen of te repareren. Europarlementariër Rinzema voorziet geen problemen door het ernstige tekort aan technische professionals, waardoor ook de uurlonen hoog zijn. “Ik denk dat dit een grote impuls is voor de reparatiebranche. Het zal mensen aantrekken die reparateur willen worden.”

Deze Europese maatregel is een richtlijn. Dit betekent dat de lidstaten het eerst in nationaal recht moeten omzetten. Toch hoopt Flipsen dat alles snel zal gebeuren. “Ik merk dat bedrijven ons nu al vragen wat ze moeten doen. Ze willen meewerken, maar weten vaak niet hoe.” Consumenten zullen op hun beurt moeten wennen aan zichtbare schroeven. “Zichtbare schroeven zijn mooi”, zegt Flipsen. “Want dat betekent dat jouw product gerepareerd kan worden!”