Onderzoek mag geen schade aanrichten » Mare Online

Het initiatief komt van studentenraadslid Wessel Kornegoor (ONS), die een voorstel presenteerde aan het college van bestuur. Aanleiding is het debat tussen Israël en Palestina en een onderzoek daarvan Paard waaruit bleek dat de Universiteit Leiden samenwerkt met Israëlische instellingen in elf Europese onderzoeksprogramma’s. Verschillende onderzoekers en experts omschrijven deze samenwerking als ‘twijfelachtig’ en ‘zeer twijfelachtig’.

Kort gezegd betekent het principe ‘do no damage’ dat onderzoek geen schade mag toebrengen aan het milieu, de mens of de samenleving.

“Het doel van het voorstel is dat onderzoekers, instituten en professoren beter gaan nadenken over wat andere overheden bijvoorbeeld met de resultaten van hun onderzoek kunnen doen”, legt Kornegoor telefonisch uit. “Het explicieter maken hiervan in de procedure voorafgaand aan een onderzoek kan ertoe leiden dat bepaalde onderzoeken niet meer in samenwerking met bepaalde partijen worden uitgevoerd of zelfs helemaal niet meer worden uitgevoerd.”

Het voorstel dient een aanvulling te zijn op de facultaire checklist van de ethische commissie (die geldt voor zowel Geesteswetenschappen als Archeologie). Deze commissie beoordeelt onder meer of het onderzoek voldoet aan de criteria van de ethische wetenschap.

Op de checklist staat al dat onderzoekers de commissie moeten bezoeken zodra bij het onderzoek ‘gebruik wordt gemaakt van elementen die schade kunnen toebrengen aan mens, milieu of dier’.

Redactionele kritiek

Maar de onderwijsraad vindt dit niet uitgebreid genoeg. “De checklist gaat erom ervoor te zorgen dat het onderzoek zelf geen schade aanricht, terwijl ons voorstel gaat over de resultaten van het onderzoek”, zegt Kornegoor.

De raad steunt zijn voorstel, maar heeft kritiek op de formulering. Elizabeth den Boer zei dat ze het voorstel alleen steunt zolang het ‘breder is en niet uitsluitend over Israël-Palestina gaat’. Andere raadsleden steunden dit.

Kornegoor begreep die kritiek en zei dat het doel van zijn voorstel is om het ook op andere samenwerkingen te laten gelden. Decaan Mark Rutgers stemde ermee in het voorstel voor te leggen aan de ethische commissie, die gaat onderzoeken of de checklist daarmee kan worden aangevuld.

Kornegoor: “Ik hoop dat het werkt en dat het in de toekomst het risico verkleint dat de universiteit vaker in Mare moet lezen dat er nog dubieuzere verbanden zijn.” Dat kan nog steeds gebeuren, maar er is wel een extra controle.’