Onderzoeksjournalist Myrthe Buitenhuis over obstakels en doodlopende wegen.

Je start een journalistiek onderzoek omdat je gevoel zegt dat het belangrijk nieuws is, je denkt niet veel na over de mogelijke obstakels. Uit dit onderzoek bleek dat er geen sprake was van obstakels, maar van doodlopende wegen. Eind 2019 kreeg ik een telefoontje van directeur Jesse Bleekemolen. Hij wil een documentaire maken over de Groningse tweeling Peter en Erik, die na hun adoptie in 1969 gescheiden raakten en zeventien jaar lang niets van hun bestaan ​​wisten. Ze weten nog steeds niet waarom ze gescheiden zijn.

De omroep KRO-NCRV wil zo’n documentaire graag uitzenden, maar dan in combinatie met een journalistiek onderzoek naar de reden van de scheiding. Een goede samenwerking is snel geboren. Niet de documentaire. De middelen voor een grondig onderzoek zijn beperkt. Ik heb een aanvraag ingediend bij het Bijzonder Journalistieke Projecten Fonds en gelukkig steunen zij het onderzoek.

De gebroeders Jesse en ik vermoeden dat er een verband bestaat met het verhaal van de Amerikaanse documentaire Three Identical Strangers. Drielingen uit New York die na hun adoptie in de jaren zestig eveneens gescheiden zijn en geen idee hebben van elkaars bestaan. Tot ze elkaar toevallig tegenkomen. Precies zoals het verhaal van Peter en Erik. De Amerikaanse drieling blijkt, buiten medeweten van iemand, deel uit te maken van een experiment. Wetenschappers gebruiken ze, en nog veel meer, om de vraag voor eens en voor altijd op te lossen: is het de natuur die bepaalt wie je bent of koestert?

Ik ga in Groningen zoeken naar verbanden tussen de namen in het adoptiedossier van Peter en Erik, de Universiteit en New York. Dagenlang zoeken, geen enkele link, geen enkele aanwijzing.

De volgende onderzoeksmogelijkheid is het team dat de adoptie heeft georganiseerd. Uit de gegevens blijkt dat één persoon de scheiding heeft geïnitieerd, een man genaamd Koster. Er is geen informatie meer. Eindelijk vind ik het in het Groninger Archief. We ontdekken de details ervan. Helaas een doodlopende weg. Letterlijk, want de man lijkt pas twee maanden geleden te zijn overleden.

Route drie keer; Volgens de verklaring van de Raad voor de Kinderbescherming, verantwoordelijk voor de adoptie, “was dat toen zo”. Dat is alles wat ze weten, zeggen ze. Is het echt zo gebeurd? Opnieuw dagenlang zoeken in archieven, veel telefoontjes met onderzoekers en experts. Het antwoord is duidelijk: het scheiden van tweelingen was nooit beleid, zelfs niet in de jaren zestig.

Ik probeer er vier, een grote ronde van telefoontjes. Na veel telefoontjes vind ik een aantal mensen die destijds in het veld werkten en nog in leven zijn. Maar geen van hen heeft ooit van een dergelijke zaak of beleid gehoord.

Ondertussen sluimert New York in mijn achterhoofd en in mijn buik. De enige plek ter wereld waarvan bekend is dat dit is gebeurd. Ik zoek een verbinding tussen Groningen en New York via een andere route. Er volgt nog een week in een dossier. Contacten met New York. Dagen die al lange tijd niet door de begroting gedekt zijn. Maar ik verdiep me nog steeds in artikelen van zestig jaar geleden. Om erachter te komen waar dit pad na jaren van graven naartoe leidt, bekijk de documentaire!