Dan in Leiden: de opkomst van transformatorhuisjes

Misschien heb je nog nooit van het transformatorhuis gehoord… Je hebt er echter elke dag mee te maken! Dankzij transformatorhuizen hebben we elektriciteit in onze huizen, kantoren en bedrijven. Wat is de echte geschiedenis van deze opmerkelijke gebouwen?

Misschien heb je nog nooit van het transformatorhuis gehoord… Je hebt er echter elke dag mee te maken! Dankzij transformatorhuizen hebben we elektriciteit in onze huizen, kantoren en bedrijven. Wat is de echte geschiedenis van deze opmerkelijke gebouwen?

Karakteristieke huizen

Uiteraard zijn er in veel steden en gemeenten transformatorhuisjes (of transformatorhuisjes) te vinden. Ze hebben allemaal een aantal van dezelfde kenmerken, namelijk een stalen deur met een bliksemschicht en het woord ‘doodsgevaar’. Er zijn echter ook veel verschillen tussen de huizen. Sommige zijn groot, sommige zijn klein. Sommigen zijn tientallen jaren oud en hebben zelfs een monumentale status!

Elektriciteit in de gemeente.

Een kleine duik in de geschiedenis. De grondlegger van de Nederlandse elektro-industrie is Willem Benjamin Smit. Hij kwam uit het plaatsje Slikkerveer, vlakbij Ridderkerk. In de 19e eeuw was Zuid-Holland de meest geïndustrialiseerde provincie van Nederland. In 1886 begon Willem Benjamin Smit vanuit zijn elektriciteitscentrale in Kinderdijk elektriciteit te leveren aan verschillende bedrijven, huizen en straatverlichting.

De opkomst van transformerende huizen

De gebeurtenissen volgden elkaar snel op. Eind 19e eeuw en begin 20e eeuw beschikten verschillende gemeenten over eigen energiecentrales. Naarmate de jaren verstreken, besloten steeds meer van deze gemeenten hun krachten te bundelen en samen te werken. In 1941 richtten de gemeenten in samenwerking met de provincie de NV Elektriciteitsbedrijf Zuid-Holland op. Zo ontstond een interprovinciaal interconnectienetwerk. Dat was goed, want het maakte het mogelijk om lokale stroomstoringen te compenseren. Met deze vooruitgang verschenen er steeds meer transformatorhuizen in dorpen en steden om de levering van elektriciteit mogelijk te maken.

Wat gebeurt er binnen?

Vraagt ​​u zich af wat een transformatorhuis, ook vaak elektriciteitshuis genoemd, precies is? Dan ben je niet de enige! Natuurlijk hebben maar weinig mensen ooit zo’n huis van binnen gezien. Het elektrische huis is een fysieke envelop van de transformatoren. Deze transformatoren zijn de verdeelpunten van hoog- tot middenspanning of midden- tot laagspanning, zodat het vermogen voldoende is voor de gebruiker. Dus jezelf! Naarmate de jaren verstreken, vooral na de Tweede Wereldoorlog, werden de woningontwerpen steeds kleiner, omdat transformatoren ook steeds compacter konden worden gemaakt.

Verschillende stijlen

Verschillende transformatorbehuizingen onderscheiden zich door hun uiterlijk. Zo zijn er bijvoorbeeld dubbele of luxe transformatorhuisjes die op kleine villa’s lijken. Er zijn ook eenvoudige transformatorzuilen. Zie jij een transformatorhuis in de vorm van een ronde kolom met een conisch of koepelvormig dak? Dan is de kans groot dat het om een ​​oud exemplaar gaat. Deze stijl werd tussen 1906 en 1960 in Zuid-Holland toegepast. Ook transformatorwoningen met schild-, schild- en zadeldaken zijn in diverse steden te vinden. Ontwerpers probeerden de woningen vaak zoveel mogelijk in het stedelijk landschap te integreren. Sommige transformatorhuisjes zien eruit als een kerk, andere hebben een neoklassieke stijl.

Nieuwe functies en bestemmingen

Veel gemeenten in Zuid-Nederland proberen momenteel nieuwe dingen uit met transformatorhuisjes. Veel huizen zijn versierd met kunst om een ​​decoratieve functie te vervullen. Andere woningen worden uitgebreid met extra voorzieningen zoals urinoirs of bloemenkraampjes. Ook worden transformatorhuizen gesloopt en verplaatst naar een nieuwe en betere locatie. De locaties van transformatorhuizen moeten altijd centraal en gemakkelijk toegankelijk zijn voor onderhoudsdoeleinden.

Transformeren van huizen in Leiden

Ook Leiden kent bijzondere transformatorhuisjes, bijvoorbeeld aan de Langegracht 70. Hier vind je een zuilvormig transformatorhuisje, in de volksmond ook wel ‘peperpot’ genoemd. Dit type is gebouwd vanaf het begin van de 20e eeuw tot ongeveer 1960. De kolommen zijn behoorlijk groot, ongeveer anderhalve meter in diameter en tot 5,6 meter hoog. De meeste van deze kolommen worden echter niet meer gebruikt omdat ze te klein zijn voor het huidige energieverbruik. Veel zuilen zijn verplaatst en blijven ter herinnering in het stadsbeeld staan. De (voormalige) transformatorhuisjes worden tevens verhuurd voor het ophangen van advertenties.
Transformatorhuizen worden niet alleen gebruikt voor reclame, maar ook voor kunst. Zo is er op het transformatorhuis aan de Willem de Zwijgerlaan 36 prachtige graffiti aangebracht.

Transformatorstations in Leiden

De komende tijd zullen er steeds meer woningen en transformatorstations bijkomen. Transformatorstations zien er vaak uit als eenvoudige kubussen. Een uitbreiding is nodig omdat er steeds meer elektriciteit wordt gebruikt, maar ook wordt opgewekt. Een paar jaar geleden verrees in onze stad een authentiek ‘trafopaleis’. Het grote transformatorhuis aan het Lammermarktplein is tevens de toegang tot de ondergrondse parkeergarage.

Ook goed om te lezen:

• Zoveel kost het dit jaar om in Leiden te trouwen

  Trouwplannen in Leiden? Een evenement op het gemeentehuis kost dit jaar 552,40 euro van maandag tot en met donderdag, en…

  

• Rob (69) opende online Nederlandse muziekwinkel: ‘Vroeger vond ik het niet eens leuk’