Het rechtse kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB is in zicht, de partijen zijn vrijwel uitgeschakeld

De PVV, VVD, NSC en BBB hebben grote stappen gemaakt op training. Na een marathonsessie maakten de leiders van de onderhandelende partijen gisteravond rond 01.00 uur bekend dat ze overeenstemming hadden bereikt over de financiën, een groot obstakel op weg naar een gezamenlijk regeerakkoord. Vandaag bespreken zij de gemaakte afspraken met hun fracties in de Tweede Kamer.

De partijleiders waren achteraf zeer positief over de voortgang van hun gesprekken. PVV-leider Wilders zei tegen de aanwezige pers dat ‘er nog werk aan de winkel is’. “Maar ik zie dit niet nog een keer fout gaan.” BBB-leider Van der Plas gebruikte soortgelijke woorden en zei dat ze “erg blij” was dat er bijna een coalitieakkoord was bereikt.

Ook de VVD en de NSC spraken hun optimisme uit over de vorming van een nieuw kabinet. “Ze zien ons opgelucht vertrekken”, zegt VVD-leider Yesilgöz. “Ik denk dat we eruit zijn.” Ook NSC-leider Omtzigt gaf aan opgelucht te zijn. “Het land heeft een nieuwe regering nodig.” Volgens hem is een akkoord ‘dicht bij een akkoord’.

De vier partijen trokken zich gisterochtend terug naar Den Haag voor verder overleg. Ze vertrokken pas na 1 uur ‘s nachts. Eén voor één benadrukten ze dat er nog ‘de laatste hand ligt’. Over de inhoud van de gesloten overeenkomsten deden zij geen uitspraken. De vier partijen zullen de gesprekken om 10.00 uur voortzetten.

Na de bijeenkomst verschenen de partijleiders voor de camera:

Volgens Wilders is de premierskandidaat nog niet besproken aan de onderhandelingstafel. Dat onderwerp zou vandaag voor het eerst formeel op de agenda staan. Voor die functie circuleert de naam van voormalig PvdA-minister Ronald Plasterk, die zich eerder bij deze formatie aansloot als scout en informant.

Omtzigt zegt nog niet te weten wie Wilders tot premier wil benoemen, maar noemt die persoon ‘cruciaal’ voor het succes van de partij. “Het is natuurlijk heel vreemd dat Nederland op 22 november stemt en morgen hoor je wie de kandidaat voor het premierschap is”, zei Omtzigt tegen de aanwezige verslaggevers. “Dat is een heel bijzondere opdracht voor een democratie.”

Er kunnen in ieder geval twee namen van de lijst van de premier worden geschrapt, beweerde klokkenluider Dijkgraaf gisteravond. Volgens hem is het “uitgesloten” dat hij of zijn collega Van Zwol de nieuwe premier wordt. Ze verwachten niet dat de discussie over de premier voor problemen zal zorgen. Gedurende de dag presenteren de informanten hun eindrapport, zoals eerder met de Tweede Kamer is afgesproken.

De vormingsfase, waarin de coalitiepartijen het kabinet vormen, zal dit keer langer duren dan voorgaande keren, hoopt Omtzigt. Kenmerkend is dat de toekomstige premier als leider van de grootste partij ook tijdens formatiegesprekken aan tafel zit en dus al op de hoogte is van de gemaakte afspraken.

Dat is nu niet automatisch het geval, omdat de vier onderhandelende partijen hebben afgesproken dat hun fractieleiders geen zetel in het kabinet zullen innemen. De NSC overweegt andere leden van de fractie toe te staan ​​deel te nemen aan het kabinet.

Bij de verkiezingen van 22 november behaalden de vier onderhandelende partijen samen een grote meerderheid van de zetels in de Tweede Kamer. De samenwerking kwam echter niet onmiddellijk tot stand. Eerst moesten de partijen overeenstemming bereiken over de vorm, de rechtsstaatgaranties en de financiën.

Grote tegenslagen in de overheidsbegroting zorgden ervoor dat NSC-leider Omtzigt in februari besloot niet langer deel te nemen aan de gesprekken. Klokkenluider Putters kreeg hem in maart weer aan de onderhandelingstafel en adviseerde de onderhandelingspartijen om aan de slag te gaan met een ‘programmakabinet’. Het huidige reportageduo Dijkgraaf en Van Zwol bracht de vier partijen verder op één lijn.

Half mei, een half jaar na de verkiezingen en twee scouts en vier informanten later, kwamen de partijen dichter bij het punt dat een regeerakkoord in zicht is. “We hebben een basis gevonden voor samenwerking en op basis daarvan hebben we voldoende vertrouwen”, zo omschreef Omtzigt het gisteravond.