Tip: De uitspraak van de rechter wordt bemoeilijkt door overheidsproblemen

Capaciteitsproblemen bij de overheid zorgen ervoor dat de beslissingen van rechters niet goed kunnen worden uitgevoerd. Dat waarschuwt Henk Naves, voorzitter van de Raad voor de Rechtspraak, na het dinsdag gepubliceerde jaarverslag van de Rechtspraak. Hij maakt zich bijvoorbeeld zorgen over het tekort aan zorginstellingen en aanbieders van kinderopvang. “Dit betekent dat de rechter kan besluiten dat het beter is om daar een kind te helpen, maar dat zijn besluit in de praktijk niet goed kan worden toegepast.”

“We moeten ervoor zorgen dat de praktische problemen waarmee de regering wordt geconfronteerd geen druk uitoefenen op de fundamentele beginselen van de rechtsstaat”, zegt Naves. De rechterlijke macht waarschuwt al enkele jaren voor beperkende wet- en regelgeving ‘omdat de wetgeving in de praktijk anders blijkt te zijn dan de bedoeling was of omdat er onvoldoende capaciteit is om beleid uit te voeren’, aldus het jaarverslag.

De raad vreest dat capaciteitsproblemen bij de Dienst Justitiële Inrichtingen ook zullen leiden tot het risico dat de door de rechter opgelegde straf niet kan worden uitgevoerd. Naves wijst erop dat sociale problemen al tientallen jaren niet zijn opgelost “omdat oplossingen politiek heel moeilijk te realiseren zijn, maar ook omdat we gezamenlijk voor een cent te lang in de frontlinie wilden staan.” Hij roept het nieuwe kabinet daarom op heldere besluiten te nemen en te investeren in de democratische rechtsstaat en publieke dienstverlening.

Vorig jaar spraken rechters, net als in 2022, bijna 1,4 miljoen straffen uit. Vorig jaar werkten ruim 12.000 mensen bij de rechtbanken, waaronder bijna 2.700 rechters en raadslieden en ruim 10.000 ondersteunend personeel. Vijf jaar geleden ging het nog om 2.500 rechters en raadslieden en 11.000 ondersteuners.

Ondanks de toename van het aantal rechters constateert de raad nog steeds een tekort. Om deze reden is het aantal opleidingsplaatsen de afgelopen jaren toegenomen. Waren er in 2019 nog 192 rechters-in-opleiding, vorig jaar waren dat er 256. Vaak duurt het echter vaak enkele jaren voordat deze rechters-in-opleiding volledig beschikbaar zijn.