Gasunie schrapt boetes en maakt nog tientallen miljoenen over voor de stikstoffabriek, die uiteindelijk 590 miljoen euro heeft gekost

Dit meldde het gastransportbedrijf desgevraagd. Gasunie uit Groningen laat weten dat hij “net als alle betrokkenen niet erg blij is met de realisatie van dit project.” Het bedrijf is nu begonnen met een evaluatie van de gehele ontwikkeling van evenementen gerelateerd aan de bouw van de fabriek. “Eventuele leermomenten zullen we meenemen in de afronding van andere belangrijke projecten.”

De bouw werd gekenmerkt door tegenslagen en aanhoudende vertragingen. Dit kwam deels door de coronaperiode, maar ook door een aanhoudend conflict tussen hoofdaannemer Air Products en onderaannemer Ballast Nedam. Om deze situatie te verzachten betaalde Gasunie ruim 60 miljoen euro extra aan Air Products.

De fabriek draait nog niet op volle capaciteit

Eigenlijk zou de fabriek op 1 april 2022 klaar moeten zijn, maar deze is pas sinds begin dit jaar volledig operationeel. De fabriek werd altijd gezien als de sleutel tot het sneller sluiten van het Groningse gasveld. De totale vertraging bedraagt ​​volgens Gasunie twee jaar.

In die fabriek wordt stikstof aan het buitenlandse gas toegevoegd. Dit maakt het gas vergelijkbaar met Groningengas en geschikt voor gebruik in Nederlandse woningen. Jaarlijks kan 10 miljard kubieke meter worden omgezet in pseudo-Groningen gas. De fabriek draait nog niet op volle capaciteit “omdat de marktvraag geen volledige productie vereist.”

Uit documenten die het Dagblad van het Noorden via de Wet Open Overheid (Woo) heeft opgevraagd bij het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat, blijkt dat Gasunie Transport Services (GTS) meerdere keren extra geld (“incentives”) heeft overgemaakt aan Air Products. Dat bedrijf bouwde de stikstoffabriek. GTS is een 100 procent dochter van Gasunie.

Het boetebeding wordt vernietigd

Extra betalingen – echt journalistiek platform Follow the Money schreef hier ook over. – zijn toegevoegd aan het voor de stikstofinstallatie gecontracteerde bouwbedrag van 230 miljoen euro. Uiteindelijk betaalde GTS circa 300 miljoen euro voor de faciliteit. De totale investering in de bouw van de menginstallatie, elektrische aansluiting en stikstofinstallatie bedraagt ​​590 miljoen euro.

Gasunie bleef daarmee binnen budget, zegt een woordvoerder. “590 miljoen euro is ook het bedrag van de investering dat door het ministerie van Financiën als aandeelhouder is goedgekeurd.” De verklaring van Gasunie is dat de stikstofinstallatie weliswaar meer kostte dan begroot, maar het mengstation en de elektrische aansluiting niet. Samen zijn deze drie ‘deelprojecten’ begroot op 590 miljoen euro.

Gasunie betaalde niet alleen tientallen miljoenen meer, maar zag ook meerdere malen af ​​van de boeteclausule voor de hoofdaannemer. In het contract was bepaald dat Air Products een boete zou krijgen in geval van vertraging. Het gaat om een ​​bedrag van minimaal 15 miljoen euro.

Maar er zijn nooit dwangsommen opgelegd, blijkt uit de opgevraagde stukken. GTS stond vanuit Den Haag onder grote druk om de fabriek af te ronden en vreesde dat een boete alleen maar vertraging zou opleveren. Net als bij stimuleringsmaatregelen wil Gasunie niet onthullen hoe vaak hij boetes heeft uitgesteld of geschrapt. Dit heeft te maken met “juridische gevoeligheden”, aldus een woordvoerder.