Ook de Raad van State beëindigt de gaswinning in Groningen: het waakvlamscenario was per mei niet meer nodig

Hoewel de gaskraan in Groningen op 1 oktober vorig jaar werd dichtgedraaid, hanteert de verantwoordelijke staatssecretaris Hans Vijlbrief nog steeds een noodscenario om ervoor te zorgen dat Nederland ook in extreem koude omstandigheden over voldoende gas beschikt. Dit jaar kan de Groningse cursus de waakvlam blijven gebruiken tot 1 oktober bij temperaturen onder de -6,5 graden Celsius.

Maar naar het oordeel van de Raad van State heeft de staatssecretaris niet onderbouwd waarom Groningen-gas nodig zal blijven zolang als reserve om de leveringszekerheid bij koud weer te garanderen. Het is ‘redelijk onmogelijk’ dat het na april zo koud wordt dat de waakvlam op de gasputten weer aan moet.

Ook bepaalt de Raad van State dat gaswinning vanaf 1 mei taboe is

Om deze reden stelt de Raad van State in zijn uitspraak dat er vanaf 1 mei geen gas meer uit het Groningenveld gewonnen kan worden. Feitelijk verandert daar niets meer aan, aangezien de Tweede Kamer en vorige maand de Eerste Kamer al groen licht gaven voor een wet die de extractie na ruim zestig jaar officieel beëindigt met ingang van 19 april. Ook het pilot light-scenario was buiten beeld.

Met deze uitspraak gaat de Raad verder met het beroep van de NAM. Het olie- en gasbedrijf vindt dat Vijlbrief het Groningenveld vanaf 1 april 2024 had moeten sluiten. Extreme kou wordt vanaf die tijd van het jaar niet meer verwacht, terwijl de NAM onderhoudskosten maakt om de gasputten weer op waakvlamstand te zetten.

De regio reageert niet: het controleorgaan was voldoende gemotiveerd

De Raad van State verklaart de bezwaren van de NAM gegrond, maar niet die van de provincie Groningen, de door de aardbeving getroffen gemeenten Groningen, de waterschappen en de Veiligheidsregio Groningen. Ze vinden het pilot-light-scenario onduidelijk en ‘intern tegenstrijdig’.

Ook de Groninger Bodem Beweging zag haar bezwaar afgewezen. Deze belangenorganisatie van inwoners van het aardbevingsgebied vindt dat er geen gas meer uit het Groningenveld gewonnen moet worden, ook niet onder extreem koude omstandigheden.

Volgens de Raad van State heeft Vijlbrief echter goede redenen gegeven waarom het Groningenveld toch nodig was als reserve om op terug te vallen bij een dreigend gastekort.

In januari moest de pilot opnieuw worden opgestart

Het activeerde ook het waakvlamscenario, zij het kortstondig. Op 8 januari daalde de ‘effectieve gemiddelde temperatuur over 24 uur’ kortstondig onder de -6,5 graden. Een dag later ging echter de waakvlam weer uit en werd er intussen 8,3 miljoen kuub gas gewonnen.

Ook zijn volgens het gemeentebestuur de risico’s voor de veiligheid van bewoners van het aardbevingsgebied ‘juist ingeschat’. De staatssecretaris heeft bij zijn streven om de gaswinning zo snel mogelijk te beëindigen voldoende rekening gehouden met de belangen van omwonenden.

De regio kan eindelijk de juridische strijdbijl begraven

De Raad van State maakt daarmee definitief een einde aan de juridische strijd van de regionale overheden en belangenorganisaties in Groningen tegen de gaswinning. De regio confronteerde de nationale regering herhaaldelijk met het verzoek de Raad te dwingen de gasproductie geleidelijk af te schaffen.

Voor Vijlbrief is de zaak wat betreft de winning van gas uit het Groningenveld al opgelost, aldus de staatssecretaris: “Zoals ik altijd heb benadrukt, ook in debatten met de Kamer, wilde ik het Groningenveld sluiten zodra mogelijk. De Raad van State heeft gelijk als hij stelt dat de in het oorspronkelijke voorstel beoogde einddatum ook 1 mei had kunnen zijn. Uiteindelijk is het ons gelukt om in april van dit jaar de gaswinning definitief stop te zetten.”