Dit is de reden waarom de aardbevingen voortduren ondanks het einde van de gasboringen in Groningen

De grond in Groningen schudde van maandag op dinsdag opnieuw. Het KNMI heeft nabij Kommerzijl een aardbeving gemeten met een kracht van 1,8 op de schaal van Richter. Tot verbazing van sommigen kwamen de antwoorden dinsdagochtend naar buiten.

Maar de gaskraan staat toch dicht?

Ja, op het Groningse platteland, maar niet overal. Dit laatste rapport haalde landelijk nieuws. “Aardbeving in Groningen ondanks stopzetting gaswinning”, kopte men. Het lijkt misschien verrassend, maar het wordt verwacht. Ook na de recente volledige stopzetting van de gaswinning in het zogenaamde Groningenveld zijn er aardbevingen geweest en zullen die zich blijven voordoen, erkende aftredend staatssecretaris Vijlbrief (Mijnbouw) bij de ondertekening van het sluitingsbesluit.

De verwachting is dat de effecten van de boringen nog jaren zullen aanhouden. Seismoloog prof. dr. Läslo Evers van het KNMI legt uit: “Het kleine Kommerzijlveld behoort echter niet tot het Groningenveld, maar is een ander veld waar nog steeds mijnbouw plaatsvindt. De aardbeving van maandagavond was de sterkste tot nu toe.” Bij Usquert vond maandagmiddag echter ook een aardbeving plaats en dat terrein maakt deel uit van het grote Groningse kamp, ​​dat nu gesloten is.

Over welk soort aardbevingen hebben we het?

Deze aardbevingen worden veroorzaakt door jarenlange gaswinning. Sinds de jaren zestig zijn miljarden kubieke meters gas opgepompt. Evers: ‘Het gas zit in een harde zandsteen, drie kilometer diep. Daar vermindert de gaswinning de druk. Hierdoor ontstaat spanning en deze druk zorgt voor spanning. De bestaande breuken voeren deze spanning af in de vorm van aardbevingen. Onder de grond Bovenop de Groningse bodem ligt een laag sediment van vijf- tot achthonderd meter dik. ‘Dat noemen we zachte bodem.’

Natuurlijke aardbevingen komen voor op een diepte van twintig tot honderd kilometer, dus de enorme energie die ermee gemoeid is, wordt al gedempt zodra deze de oppervlakte bereikt. Kort gezegd komt het erop neer dat ‘Groningen aardbevingen’ ondanks een relatief lagere kracht/spanning schade kunnen aanrichten als de schok optreedt na een korter traject van drie kilometer of meer. Bovendien worden ze periodiek uitgevoerd. Jaarlijks vinden er in Groningen tientallen aardbevingen plaats. Sommige zijn zo zwak dat bewoners ze niet voelen, maar kunnen wel schade veroorzaken aan bijvoorbeeld funderingen en mestkelders.

Hoe vaak trilt het en hoe weten we dat precies?

Het KNMI-instituut gebruikt gevoelige seismometers om te meten wat er onder het maaiveld gebeurt, op het Groningse platteland en daarbuiten, zoals in Drenthe. Het aantal aardbevingen is sinds 2013 afgenomen, blijkt uit onderzoek, dit komt door de geleidelijke afbouw van de gaswinning. Vorig jaar telde het KNMI-netwerk in totaal 62 aardbevingen, een derde minder dan de 95 in 2021. Het KNMI-meetnetwerk blijft ook na het gastijdperk operationeel, benadrukt Evers. “Op het Groningenveld liggen zeventig meetpunten, onafhankelijk van (het gasbedrijf) de NAM.”

Heeft het zin om de gaswinning te stoppen als de trillingen aanhouden?

Ja, want het aantal aardbevingen neemt aanzienlijk af en op dit moment zijn ze minder sterk. Er wordt verwacht dat er ooit een grote aardbeving zal plaatsvinden. Evers: “Als je het vergelijkt met de Elfstedentocht… De kans dat de Tour doorgaat wordt steeds kleiner (vanwege de klimaatverandering), maar het kan nog steeds gebeuren.”

Op het Groningse platteland wordt daarom op aangepaste wijze gebouwd, zodat de gebouwen in dit geval klappen kunnen krijgen in de letterlijke zin van het gezegde.

Er kan echter nog steeds schade optreden. De inwoners van Groningen maken zich dan ook nog steeds zorgen, ook na de recente sluiting van de gaskraan op het Groningenveld. In de noordelijke regio, ook in andere provincies, zijn nog andere kleinere gasvelden in productie. Na het definitief stopzetten van de gaswinning (gasputten worden zelfs gevuld met beton, iets wat sommige energiedeskundigen om strategische redenen als zeer ingrijpend beschouwen) wordt verwacht dat er op een dag geen zogenaamde geïnduceerde aardbevingen meer zullen plaatsvinden.

Wat gebeurt er in de provincie Groningen om de gevolgen van de voortdurende aardbevingen te verminderen?

De afgelopen tien jaar zijn honderden huizen van huiseigenaren gesloopt en opnieuw opgebouwd. Duizenden eigendommen en gebouwen moeten nog steeds worden versterkt om beter bestand te zijn tegen een aardbeving. Een bekend voorbeeld is het Groningen Forum, het karakteristieke gebouw in de binnenstad van Groningen. Het aardbevingsbestendige gebouw is eind 2019 geopend.