De gepensioneerde hoogleraar van de Universiteit Leiden is een vooraanstaand archeoloog

De Universiteit Leiden wil een vooraanstaand hoogleraar archeologie ontslaan wegens ‘langdurig’ ongewenst en ‘vaak grensoverschrijdend’ gedrag. Het is de tweede keer in korte tijd dat de universiteit een prominente hoogleraar heeft verwijderd wegens ongepast gedrag. Verschillende bronnen bevestigen dit NRC dit keer is het de veelgeprezen archeologieprofessor Corinne Hofman.

De universiteit zelf vermeldt geen namen van betrokkenen. Dat komt volgens bestuursvoorzitter Annetje Ottow door ‘zorgvuldig arbeidsgedrag’ en de privacywetgeving. Volgens de universiteit maakte de hoogleraar zich schuldig aan ‘machtsmisbruik en manipulatie’. Dat leidde tot ‘een cultuur van angst onder medewerkers’ die ‘sterk van haar afhankelijk waren’.

Volgens de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen is Corinne Hofman “een van de meest vooraanstaande archeologen ter wereld.” Ze wordt beschouwd als een autoriteit op het gebied van de Caribische archeologie en heeft onder meer onderzoek gedaan op het eiland Saba. Sinds 2007 is zij als hoogleraar verbonden aan de Universiteit Leiden. In 2014 ontving zij de Spinozapremie, de hoogste Nederlandse wetenschappelijke onderscheiding. Ook bekleedde zij bestuurlijke functies, waaronder decaan van de faculteit archeologie van 2013 tot 2018.

Lees ook
‘We hadden eerder moeten ingrijpen’, zegt de voorzitter van het college van bestuur over het intimiderende gedrag van een Leidse docent

Maatschappelijk ongewenst gedrag

In oktober 2022 heeft de universiteit een bekende astronomieprofessor eruit gezet, die zich al ‘meerdere jaren’ schuldig maakte aan pesten en ongewenst gedrag. In zijn geval ging het onder meer om seksueel wangedrag jegens vrouwelijke collega’s. Er is niet genoeg gedaan met de eerdere signalen dat er iets mis was, erkende de voorzitter van het Leidse college van bestuur, Annetje Ottow, destijds tegenover de NRC. “Ze zijn niet serieus genoeg genomen of serieus genoeg aangepakt.”

In het nu bekende geval was er geen sprake van seksueel grensoverschrijdend gedrag, stelt Ottow nadrukkelijk. Zelfs geen plagiaat. De hoogleraar maakte zich echter samen met haar levenspartner, een collega en voormalig medewerker van de universiteit, schuldig aan ‘maatschappelijk ongewenst gedrag’.

Ottow vertelt over intimidatie, discriminatie, manipulatie, schreeuwen en intimidatie. Beiden zouden bovendien misbruik hebben gemaakt van hun machtspositie en openlijk vraagtekens hebben gezet bij de kwaliteit van medewerkers.

In totaal hebben negentien mensen, waaronder promovendi en studenten, gemeld dat zij in de periode 1990-2023 met Hofman of zijn partner hebben samengewerkt. “De meeste meldingen hebben betrekking op incidenten die (vele) jaren geleden hebben plaatsgevonden”, zegt Ottow. Desgevraagd zei de voorzitter van het bestuur dat “de administratieve functies van de beklaagde het rapporteren moeilijk maakten.”

Hofman ontving de Spinozapremie en was decaan van de faculteit archeologie

Vanaf het najaar van 2023 onderzocht een door de universiteitsraad ingestelde commissie, door Ottow omschreven als “onafhankelijk”, de meldingen die binnenkwamen via de huidige decaan van de faculteit archeologie. Voorzitter van de commissie was universitair hoofddocent arbeidsrecht Yvonne Erkens.

Volgens de onderzoekscommissie is het ‘aannemelijk’ dat Hofman en zijn partner ook ‘de wetenschappelijke integriteit hebben geschonden’. Ze zouden dit hebben gedaan door “toegang te verkrijgen tot de gegevens van andere werknemers en (de toegang tot) gegevens te monopoliseren.” Volgens onderzoekers is het bovendien ‘aannemelijk’ dat beiden zich zonder de benodigde toestemming onderzoeksmateriaal van derden hebben toegeëigend.

Ook in dit geval ligt “een belangrijk deel van de gebeurtenissen” volgens Ottow “in het verre verleden”. Hij merkt op dat de onderzoekscommissie “zoveel mogelijk verklaringen heeft vergeleken met de (eventueel beschikbare) documentatie.”

Brand ‘zo snel mogelijk’

Naar aanleiding van de conclusies is de universiteitsraad een procedure gestart om de hoogleraar ‘zo snel mogelijk’ te ontslaan. “Als de (kanton)rechter hieraan gehoor geeft, kan de betrokken medewerker de titel van hoogleraar niet meer voeren en promovendi niet meer begeleiden.” Ook zijn partner, voormalig universiteitshoogleraar en onderzoeker, is niet welkom op de universiteit.

Ottow spreekt van “een vervelende zaak” die de universiteitsraad “heeft geschokt”. Ze voelt zich ‘opgelucht’ door de berichten. “Daardoor konden we krachtig optreden.”

Dat er op haar universiteit opnieuw sprake is van langdurig grensoverschrijdend gedrag heeft volgens haar te maken met de richting die een veilige werkomgeving uitgaat en met de tijdgeest. “Vroeger was rapporteren lastiger dan nu. De drempels waren hoger dan nu (gelukkig).’ Het verbeteren van de sociale zekerheid “is en blijft” een speerpunt, zegt Ottow. “Het gevoel van urgentie is na deze zaak sterker dan ooit.”

Delen





E-mail de redacteur