Beweegt het mee met Rusland of met de EU?

85 procent van de Georgische bevolking wil dat het land lid wordt van de Europese Unie. De meeste Georgiërs wantrouwen hun grote noordelijke buurland Rusland. Russische soldaten hebben sinds 1993 een deel van het land bezet.

In december werd Georgië kandidaat voor het lidmaatschap van de Europese Unie, maar nu lijkt de Georgische regering dichter bij Vladimir Poetin te willen komen. Tot ongenoegen van de bevolking: in de hoofdstad Tbilisi wordt massaal geprotesteerd tegen een wet die het land meer op Rusland en minder op de Europese Unie zou laten lijken. Wat verklaart de dubbele houding van de Georgische regering?

Het wetsvoorstel werd vorig jaar ook besproken, maar werd later na hevige protesten ingetrokken door de regerende Georgian Dream-partij. De wet is onlangs opnieuw ingevoerd. De meerderheid van het parlement is vóór, de president is tegen. De Europese Commissie reageerde teleurgesteld op het wetsvoorstel en sprak van ‘zeer zorgwekkende ontwikkelingen’.

“De wet heeft tot doel meer controle te geven over kritische media en maatschappelijke organisaties die een deel van hun geld uit het buitenland ontvangen”, zegt Europa-expert Wouter Zweers (Instituut Clingendael). “Vervolgens worden ze geclassificeerd als buitenlandse agenten of onder invloed van een buitenlandse macht. Het idee hierachter lijkt te zijn dat ze deze organisaties een beetje het zwijgen opleggen in de aanloop naar de verkiezingen die in Georgië zullen plaatsvinden.”

De regeringspartij van Georgië, Georgian Dream, hoopt bij de verkiezingen in het najaar een absolute meerderheid te behalen. “Ze denken blijkbaar dat deze wet kritische stemmen in de samenleving helpt tegengaan”, zegt Zweers.

Het parlement is sterk verdeeld over de wet. De pro-Europese oppositie kwam onlangs in botsing met leden van de regerende partij:

Critici van de regering zijn daarom bezorgd. Zoals de Rus Egor Kuroptev, die twaalf jaar geleden naar Georgië vluchtte omdat hij in Rusland als buitenlands agent werd bestempeld. Nu dreigt hetzelfde te gebeuren in Georgië. “Dit verbaast mij niets. Jarenlang heeft de overheid steeds vaker afscheid genomen van democratische processen.”

Kuroptev steunt Russische immigranten en strijdt met zijn NGO tegen Russische desinformatie. Het krijgt ook financiële steun uit het buitenland. “Onze projecten worden uiteraard ondersteund door westerse subsidies. Waar moeten we anders ons geld vandaan halen?

Het is niet verrassend dat landen dit soort buitenlandse invloeden met argwaan bekijken, zegt Zweers. “Er zijn meer landen die wetgeving hebben om dit te voorkomen. Maar de wet die nu in Georgië wordt besproken lijkt erg op een wet die eerder in Rusland is aangenomen. Je kunt wel zeggen dat de wet het einde is van de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van de democratie heeft ertoe geleid dat Georgië deze wet echt lijkt te implementeren om hetzelfde pad te volgen als Rusland.”

Daarom draaien de protesten in Tbilisi ook rond de vraag: kiest Georgië voor een Europese of een Russische toekomst? In december leek de regering het EU-lidmaatschap te willen, maar Kuroptev denkt dat zij op dit gebied geen verdere actie zal ondernemen. “Nadat de kandidaat het lidmaatschap had gekregen, is de retoriek van de regering aanzienlijk veranderd.”

Sterker nog, de relatie tussen de regering en de EU is de laatste tijd moeizaam, zegt Zweers. “Georgië heeft zich niet aangesloten bij de sancties tegen Rusland. Bovendien is er een verhaal van de Georgische regering dat de EU traditionele gezinswaarden probeert te doorbreken en een soort LHBTI+-propaganda voert.” De bevolking is behoorlijk gevoelig voor dat verhaal, denkt Zweers. “Het land is ook enigszins conservatief; de Orthodoxe Kerk speelt een belangrijke rol.”

Zweers is ook op zijn hoede voor pro-EU-stemmen in de regering. “De partij lijkt formeel op het EU-pad te zitten, maar is vooral geïnteresseerd in de eigen machtspositie in de aanloop naar die verkiezingen.”

Bovendien speelt een Russisch ingestelde oligarch, voormalig premier Bidzina Ivanisjvili, een sleutelrol achter de schermen in de regerende partij. Zweers: ‘Hij heeft zijn fortuin verdiend in Rusland en heeft een aantal persoonlijke banden die ook in het verlengde van die partij lijken te liggen. Rusland bezet Georgisch grondgebied, dus de landen zijn niet echt vrienden te noemen. Maar het lijkt erop dat er nu toenadering is. voortdurende. “.

Dat is precies waar de Russische dissident Koeroptev bang voor is. “De Georgische samenleving zou in opstand moeten komen tegen elk teken dat het land zich in de richting van Rusland beweegt. De Russen hebben Poetin hier te lang mee laten wegkomen, dus bevinden we ons nu in een situatie waarin een oorlogsmisdadiger aan de macht is.