‘Hoofdkandidaten’ in debat, EU-lidstaten hebben hun eigen mening

Aan de vooravond van de Europese verkiezingen houden de leiders van de belangrijkste Europese fracties vanavond een debat in Maastricht. Het idee om Europese partijleiders te benoemen is nooit van de grond gekomen, zegt Europees journalist Stefan de Vries. “In de hoofdsteden kijken mensen fronsend naar wat er vanavond in Maastricht gebeurt.”

Het Spitzenkandidatensysteem is tien jaar geleden bedacht om burgers meer invloed te geven bij de benoeming van de voorzitter van de Europese Commissie. “Het was een tamelijk ondoorzichtige procedure”, zegt De Vries, waarbij regeringsleiders achter de schermen de kandidaat kozen.

Vervolgens hebben de partijen daar iets over voorgesteld. Vrijwel alle nationale partijen maken deel uit van een Europese politieke groepering. Die fractie wijst een kandidaat aan voor de benoeming van voorzitter van de Europese Commissie. ‘Het heet met een mooi Duits woord’Spitzenkandidaat,’ zegt De Vries. Zo staan ​​er verschillende partijleiders ter beschikking van de kiezers, “die in theorie na de Europese verkiezingen in juni de nieuwe voorzitter van de commissie zouden kunnen worden.”

Lees ook: Vlak voor de verkiezingen stemt Europa vóór een nieuw migratiepact

Volgens De Vries is het idee echter nooit van de grond gekomen. Dat bleek na de vorige Europese verkiezingen, vijf jaar geleden. Toen werd de Europese Volkspartij, de Europese fractie van onder meer het CDA, de grootste. De leider van de christen-democraten, Manfred Weber, verdween van het toneel door een politiek machtsspel van Merkel en Macron. Ze brachten Ursula von der Leyen naar voren.

Volgens De Vries blijkt hieruit dat de lidstaten totaal niet geïnteresseerd zijn in de invloed van het Europees Parlement. ‘De meeste regeringsleiders zien niets in dit systeem, omdat het meer macht betekent voor het Europees Parlement en dus in theorie minder macht voor de hoofdsteden. De partijen doen alsof er niets aan de hand is en houden er toch aan vast.’

Daarom zien we vanavond acht politici in Maastricht met elkaar debatteren. Onder meer de Nederlander Bas Eickhout van de Groenen en de huidige commissievoorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Volkspartij zullen aanwezig zijn. Volgens De Vries gaan Europese partijen door alsof het systeem intact is, in tegenstelling tot de lidstaten. “In de hoofdsteden kijken mensen fronsend naar wat er vanavond in Maastricht gebeurt.”

Lees ook: De EU wil dat apparaten herstelbaar zijn, of fabrikanten dat nu willen of niet

Ondanks de discussie over de rol van de kandidaten van Spitzen blijft het belang van de Europese verkiezingen volgens De Vries enorm. ‘Als burger kun je veel invloed hebben op de toekomst van Europa. Vanavond gaat over de rol van Europa in de wereld, over klimaatverandering, over de oorlog in Oekraïne en uiteraard over de democratie in de Europese Unie”, zegt De Vries.

Volgens de journalist heeft veel wet- en regelgeving zijn oorsprong in Brussel. “Het is een stuk minder theater en daardoor lijkt het minder interessant. Maar uiteindelijk zijn het wel de belangrijkste verkiezingen waar wij als Nederlanders en Europeanen op kunnen stemmen.”