'Emotie drijft autocraten, maar ook democratie'

‘Waar zijn al deze debatten eigenlijk voor? Ik bedoel: keer op keer dezelfde slogans, die keer op keer tot dezelfde meningsverschillen leiden. Geef mij dan een sterke leider, die het goed bedoelt, om het land te leiden.’ Hij is negentien jaar en nee, ik had het niet verwacht toen ze mij vroegen een lezing te geven over democratie.

Een buitenstaander die op maandagochtend het schoolrooster verpest om kort uit te leggen wat deze vage democratie zou kunnen zijn: dat zouden ze niet willen, dacht ik vooraf. De praktijk lijkt genuanceerder. Opstandiger ook. De studenten werken echt mee. De discussie over een sterke autocratische leider verzandt echter in ergernis over dubbele maten in internationale conflicten. ‘België, een democratie? Sorry, waar was de democratie toen de Verenigde Staten en Engeland Irak in 2003 op valse gronden aanvielen? Waar was de democratie toen hele gezinnen afgelopen winter in de bittere kou op straat moesten slapen? Waar is de democratie als Palestijnse kinderen worden vermoord?

Waarom is een les over democratie overbodig? ‘Want er zitten meisjes in deze klas die geen hoofddoek mogen dragen naar school. Want iedereen die racisme en discriminatie aan de kaak stelt, lacht ze uit. Is dat een democratie?

De 58 studenten die voor mij zitten zijn niet representatief voor alle jongeren, maar vormen tegelijkertijd geen zeldzame uitzonderingen. Soortgelijke geluiden hoorde ik ook toen ik voorop reed. Manna Hij begon de temperatuur van zijn metgezellen te meten. Ook zij waren niet altijd geïnteresseerd in democratie. Dat is verontrustend. En tegelijkertijd mag u deze signalen niet negeren.

Ja, democratie gaat over de rede: de scheiding der machten, eerlijke verkiezingen, een vrije pers die de machthebbers kan bekritiseren, garanties voor minderheidsgroepen, belangrijke fundamentele rechten zoals de vrijheid van meningsuiting en nog veel meer.

Maar wat vaak vergeten wordt, is de emotie die de democratie drijft. De wil om te beslissen, om te leiden. De overtuiging dat ondanks alle meningsverschillen beslissingen kunnen worden genomen voor het algemeen belang. De dagelijkse zoektocht naar een efficiënter systeem, wetende dat er onderweg fouten zullen worden gemaakt. In de zekerheid dat zonder democraten een democratie zal eroderen. En in de hoop dat toekomstige generaties het fel zullen verdedigen tegen antidemocratische krachten.

Emotie, dat is waar autocraten op inspelen. Emotie, dat is wat er nodig is om de democratie in haar glorie te herstellen.

‘Emotie drijft autocraten, maar ook democratie’

Leave a Reply Cancel reply