“Ik ben vooral trots op al die mensen die samenwerken”

Johannes Boshuizen heeft een nieuwe functie aangenomen bij het Nationaal Programma in Groningen. Op 1 april nam hij afscheid als programmadirecteur van Toukomst en begon een nieuwe uitdaging voor Nij Begun. Johannes denkt met veel plezier en trots terug aan zijn verblijf op Toukomst en de vele bijzondere projecten. “Het is geweldig dat de initiatiefnemers zoveel moeite hebben gedaan!”

Voor Johannes is het heel bijzonder dat Toukomst in vijf jaar tijd zoveel verschillende mensen heeft weten samen te brengen. “Initiatiefnemers die vernieuwende ideeën bedachten en samenwerkten met lokale bedrijven, allerlei organisaties en gemeenten… dat is echt nieuw. Dit komt tot uiting in een groot aantal projecten, bijvoorbeeld ‘Elk dorp heeft zijn eigen tuin’ en ‘Sterke musea’. Ik ben er vooral trots op dat steeds meer mensen meedoen aan de projecten; nu zijn het er ruim 750. Vorig jaar waren de projecten daadwerkelijk in uitvoering. En daar mogen we allemaal trots op zijn, maar vooral de initiatiefnemers.”

Het programma is opgezet als een democratisch experiment en een nieuwe manier om bewonersinitiatieven te financieren.

Toekomstige evaluatie

Naast de vele successen zijn er ook dingen die minder goed gingen. Johannes: “Het programma is geboren als een democratisch experiment en een nieuwe manier om bewonersinitiatieven te financieren. “Met een programma van deze omvang, waar alles nieuw is, met deze budgetten en waar zoveel mensen samenwerken, is het niet verrassend dat er lessen uit te leren zijn.” Om dat goed te doen zal er dit jaar een evaluatie van het programma plaatsvinden: “Hierbij wordt gekeken hoe het proces is verlopen en hoe de initiatiefnemers het hebben ervaren. Maar ook: wat zijn de resultaten van de projecten? Zijn dit de verwachte? Het eerste deel van Toukomst tot en met de selectie van het Toukomstpanel is al geëvalueerd door de Hanzehogeschool en de Rijksuniversiteit Groningen. De nieuwe evaluatie heeft betrekking op monitoring, maar ook op resultaten per project. Het is de bedoeling dat de evaluatie de komende maanden begint en begin 2025 wordt afgerond”, zegt Johannes.

De toekomst van Toukomst

Er is nog veel te doen met Toukomst. “Dat is natuurlijk te veel om nu op te noemen. Bijna alle projecten zijn gestart. ‘De Landschapswerkplaats’ is het grootste project en omvat tien initiatieven. Een mooi voorbeeld: een initiatiefnemer met een grote wens om Foxhol en het natuurgebied te verbinden richting Zuidlaardermeer. Zodat de mensen van Foxhol in de toekomst makkelijker kunnen fietsen en lopen. De initiatiefnemer ontwikkelt het plan samen met Werkplaats Landschap, gemeente Midden-Groningen en ProRail. Het is een hele klus om al die partijen bij elkaar te brengen. Of neem bijvoorbeeld: ‘Dit is hoe we willen leven.’ Daar ontstaat een gemeenschap van groepen ouderen die werken aan nieuwe coëxistentie-initiatieven. Vergis je niet in wat het betekent voor mensen om langer in hun dorp te kunnen leven met de steun van mensen die ze kennen.”

Johannes vindt het bijzonder dat de bewoners moeilijke onderwerpen niet uit de weg gaan. “Ja, ik bewonder hem echt. Zo werkt ‘EPIQ’ samen met allerlei partners om het verhaal van de gaswinning en alles wat dit voor Groningen betekent te vertellen. Het is opmerkelijk dat bewoners zich voor een dergelijk vraagstuk inzetten. Heel logisch: ook de geschiedenis van de Zuid-Limburgse mijnen wordt in een museum verteld. Of kijk naar ‘Oogst van Groningen’ en ‘Route 2040’, die allemaal gaan over de toekomst van de landbouw. Het is verbazingwekkend hoe ze het doen. En de initiatiefnemers van ‘Touripedia’, die zich als initiatiefnemers met verschillende achtergronden hebben gericht op de rol van de overheid in toeristische data. Het is best lastig als buitenstaanders ineens zeggen dat het slimmer en beter kan, maar dat er beetje bij beetje iets goeds uit voortkomt; Ik ben ervan overtuigd.”

Mensen hechten erg aan het unieke karakter van Groningen.

positief gevoel

Johannes analyseert het proces van Toukomst met een positief gevoel: “Voor mij gaat het vooral om: hoe zorg je ervoor dat je als overheid goed samenwerkt met burgers en andere partijen? Maar natuurlijk zijn er regels en je kunt niemand bevoordelen. Ik had niet verwacht dat het zo ingewikkeld zou zijn. Als we het hadden geweten, hadden we het de initiatiefnemers duidelijker gemaakt: wees voorbereid, het kan best ingewikkeld zijn. Want dat is het soms. Soms is het ook heel lastig om samenwerkingen in de regio tot stand te brengen. Het overwinnen van verschillen en tegenstellingen is echt een enorme kans voor iedereen in de provincie.” Wat Johannes aan Toukomst inspireert is het zien hoezeer de Groningers het karakter en de eigenheid van de provincie waarderen: “Mensen hechten echt heel erg aan het unieke karakter van Groningen.”

Kritiek

Johannes vindt het begrijpelijk, maar ook pijnlijk, dat er soms veel kritiek is, bijvoorbeeld in de media. “Hoewel veel initiatiefnemers heel positief zijn, krijgen ze daardoor soms niet de aandacht die ze verdienen. Ik vind dit lastig omdat de initiatiefnemers zich er heel erg voor inzetten en een positieve bijdrage willen leveren aan de provincie. Hoe dan ook: kritiek hoort erbij, Toukomst is ook iets compleet nieuws. We hebben veel geleerd. Als we nu terugkijken, hadden sommige dingen anders gekund. We hadden meer aandacht moeten besteden aan ieders verwachtingen. Het is natuurlijk een vreselijk bureaucratische term, maar het zou ongetwijfeld beter zijn gegaan als iedereen veel beter wist wat de bedoeling was en wat het zou betekenen. Uit diverse onderzoeken in het land blijkt bovendien dat de overheid niet altijd over de instrumenten beschikt om initiatieven te ondersteunen. Soms moeten we samen behoorlijk ingewikkelde constructies bedenken om iets mogelijk te maken. Iets anders is dat ik een dilemma zie in de rol van regisseurs. Enerzijds wil een regisseur initiatiefnemers de ruimte geven en geen zaken ‘overnemen’. Aan de andere kant wil een directeur ook een goed initiatief kunnen verdedigen. Mogelijk wordt dit in de toekomst verder onderzocht.”

Ik ga mij bezighouden met de economische agenda: de provincie voorbereiden op de toekomst. Dit roept ook de vraag op: hoe kunnen we ervoor zorgen dat inwoners in de hele provincie er in de toekomst profijt van hebben?

Nieuwe functie

Johannes zal het economische rentmeesterschapsteam van Nij Begun versterken. “Ik ga werken aan de economische agenda: de provincie voorbereiden op de toekomst. Dit roept ook de vraag op: hoe kunnen we ervoor zorgen dat inwoners in de hele provincie er in de toekomst profijt van hebben? Ik ga me met name richten op de vrijetijdseconomie, waar ik ook veel raakvlakken zie met de projecten van Toukomst: de provincie beleven, de mooie plekken laten zien.” Heel Groningen en Kop van Drenthe moeten profiteren van het nieuwe Nij Begun-programma. Voor de economische agenda soms zelfs het hele Noorden. Johannes: “Toukomst gaat gewoon door tot 2030. Nij Begun wordt momenteel gebouwd en ontwikkeld, hoe het precies zal zijn weten we eind dit jaar.”

Opvolger

Mara Bosboom vervangt Johannes bij Toukomst. “Ik ben per 1 april vertrokken, maar blijf op de achtergrond werkzaam als vraagbaak. Mara is zeer ervaren: zij komt van de Kunstraad en heeft een grote affiniteit met cultuur en kleinschalige initiatieven. “Ze begrijpt wat het inhoudt.” De plek waar Johannes werkt is deels hetzelfde. “Ja, het is goed dat ik nog in Ten Boer blijf. Nu werk ik ook in de stad. Het is ook leuk om daar samen te werken met andere collega’s: ik heb er ontzettend veel zin in!”