dat is het conflict van onze tijd'

Christophe Heyndrickx en Lode De Waele van de denktank Eleni reflecteren over een vreemde paradox: “Hoewel wij het als mensheid objectief gezien heel goed zouden moeten doen, wordt dit gevoel subjectief gezien niet bevestigd.”

De Zweedse arts en academicus Hans Rosling beschrijft in ‘Feitelijke kennis Ons tijdperk is er een van afnemende gewapende conflicten, armoede, honger en ongelijkheid. Ondanks de recente pandemie en aanhoudende conflicten is dit een van de beste tijden in de menselijke geschiedenis om op deze planeet te zijn.

Wat zeggen subjectieve indicatoren?

Onderzoeksbureaus als Yougov en IPSOS wilden echter het subjectieve gevoel van welzijn meten. Over het geheel genomen antwoordde slechts een kleine minderheid (minder dan 10%) dat de zaken “beter” zijn. België is over het algemeen een van de meest pessimistische landen (slechts 4% antwoordde dat het beter gaat dan voorheen). Een grote meerderheid is van mening dat de zaken erger worden (60%) of dat er niet veel is veranderd (36%). Sommige populaire filosofen, zoals Slavoj Žižek, spreken zelfs nadrukkelijk over het ‘einde der tijden’.

Dit leidt tot een vreemde paradox: hoewel het objectief gezien met ons als mensheid heel goed zou moeten gaan, wordt dat gevoel subjectief gezien niet bevestigd. Op de website van Gapminder kun je een korte test doen om te zien in hoeverre jouw eigen beeld afwijkt van de werkelijkheid.

Mogelijke verklaringen

Een deel van het antwoord ligt wellicht in de menselijke natuur zelf. Als denkend wezen zijn we ons bewust van onze eigen kwetsbaarheid en de kwetsbaarheid van ons geluk. Ons geluk kan in zeer korte tijd veranderen. De dichter William Butler Yeats uitte deze angst in 1919 met de woorden “Dingen vallen uit elkaar; Het centrum kan geen stand houden. Er wordt louter anarchie op de wereld losgelaten.”

In ‘de meeste mensen zijn goed Rutger Bregman wijst op de rol van nieuws bij het vormgeven van ons wereldbeeld. De dagelijkse overvloed aan deprimerende berichten uit alle onrustige plekken in de wereld lijkt ons soms extreem sombere mensbeeld te bevestigen. Daarbij komt nog de polariserende invloed van sociale netwerken. Psychologische effecten zoals negativiteit bias Er ook voor zorgen dat negatief nieuws veel langer bij mensen resoneert dan positieve ervaringen.

De Zuid-Koreaanse filosoof Byung-Chul Han bespreekt hoe buitensporige positiviteit en productiviteit in onze samenleving leiden tot een cultuur van burn-out en verlies van individualiteit en privacy. Fundamenteel hiervoor is de dubbelzinnige aard van onze vooruitgang. De grens tussen utopie en dystopie is vaak erg dun, en de behoefte aan een radicale reset van onze samenleving kan voortkomen uit zowel een diepgeworteld verlangen naar innovatie als een gevoel van verlies en desillusie. De Franse filosoof Jean Baudrillard beschouwde de buitensporige consumptie en productie van de moderne samenleving als een proces dat uiteindelijk tot zelfvernietiging kan leiden. Hij betoogde dat, ironisch genoeg, de utopie van overvloed een dystopie van uitputting en leegte kan voortbrengen.

Deze paradox van overvloed kan nog verder worden versterkt als we geconfronteerd worden met het verlies van ons milieu. De Australische filosoof Glenn Albrecht beschrijft het gevoel van toekomstig verlies van een omgeving die ons zeer dierbaar is solastalgie. In dat gevoel van hulpeloosheid kunnen mensen alle hoop op herstel verliezen. Ook al wijzen andere indicatoren erop dat er inderdaad vooruitgang is. Zo zijn er nu meer bossen in West-Europa dan pakweg 100 jaar geleden of is de lucht buiten veel minder vervuild.

Een ander element is hoe ongelijk de voordelen van de vooruitgang kunnen worden verdeeld. Hoewel de inkomensongelijkheid wereldwijd afneemt, lijkt deze in veel rijke landen te stijgen. Vooral in onze rijke en ontwikkelde samenlevingen groeit het begrip tussen heeft en de degenen die dat niet hebben afname. Er is weinig begrip voor mensen die niet mee kunnen doen in de samenleving, omdat wordt aangenomen dat zij alle kansen hebben gehad. Zelfs mensen die het naar alle objectieve maatstaven goed of zeer goed doen, lijken vaak ontevreden. Extra inkomen leidt niet noodzakelijkerwijs tot een betere levenskwaliteit, zo blijkt uit onderzoek van de Amerikaanse socioloog en econoom Juliet Schor. Een ander treffend voorbeeld is hoe buitensporige rijkdom kan leiden tot sociaal isolement en verminderde maatschappelijke betrokkenheid, een fenomeen dat Robert Putnam uitgebreid beschreef in zijn werk. alleen bowlen. De vrije markt lijkt zijn grenzen te bereiken als het gaat om geluk en moraliteit.

Bovendien zijn veel maatschappelijke verbeteringen het resultaat van jaren van kleine veranderingen, die minder opvallend zijn dan (plotselinge) crises. Bovendien is er het gemak waarmee we van mening zijn dat elke verbetering in korte tijd zichtbaar is. Sinds de afstandsbediening bestaat, hoeft niemand zich meer zorgen te maken over het lopen naar de tv om van kanaal te wisselen.

Conclusie

Daarom is het van cruciaal belang dat we een evenwicht vinden tussen buitensporig optimisme en destructieve verlangens. We moeten onze creativiteit en solidariteit gebruiken om de uitdagingen van onze tijd het hoofd te bieden. In deze context is het essentieel dat we erkennen dat onze huidige methoden om de welvaart te meten ontoereikend zijn. Juliet Schor wijst op de noodzaak om authentieke welvaartsmaatstaven op te nemen die verder gaan dan economische groei en ook duurzaamheid, levenskwaliteit en de kwaliteit van sociale verbindingen in de samenleving omvatten. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan de hoeveelheid vrijwilligerswerk, langdurige vriendschappen en huwelijken, de zorg voor gehandicapten en gepensioneerden, en de toegankelijkheid van openbaar vervoer, onderwijs en gezondheidszorg. Deze data zijn vaak wel beschikbaar, maar lijken onvoldoende geïntegreerd in de huidige welvaartsmaatstaven.

Laten we ons dus van nu af aan niet laten meeslepen door buitensporig pessimisme of buitensporig optimisme. Het vinden van een balans tussen deze twee uitersten biedt ons de enige mogelijkheid om toekomstige generaties dezelfde kansen te bieden die wij hebben gehad, zodat welzijn en welvaart elkaar echt kunnen versterken.

dat is het conflict van onze tijd’

Wat zeggen subjectieve indicatoren?

Mogelijke verklaringen

Conclusie

Leave a Reply Cancel reply