Gratis voorafgaand advies over psychische problemen moet de wachtlijsten verkorten

Vanaf 2025 wordt een verkennend consult voor mensen met psychische problemen vergoed vanuit het basispakket, zoals vastgesteld door het National Institute of Health. Het moet ervoor zorgen dat mensen sneller hulp kunnen krijgen.

Een doel van verkennende gesprekken is het terugdringen van lange wachttijden in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ). Mensen met psychische problemen kunnen buiten de geestelijke gezondheidszorg vaak betere hulp krijgen, bijvoorbeeld bij psychische problemen als gevolg van schulden of eenzaamheid. Deze mensen staan ​​echter vaak op lange wachtlijsten voor de geestelijke gezondheidszorg, terwijl hun problemen daar niet worden opgelost.

Het Zorginstituut hoopt dat een verkennend gesprek met een geestelijk verzorger en een maatschappelijk werker het begin kan zijn van een oplossing. Want vanuit dat gesprek kan iemand relatief snel contact opnemen met de gemeente, bijvoorbeeld om hulp aan te vragen bij schulden.

“En als je je eenzaam voelt, kennen wij de plekken in de buurt waar activiteiten worden georganiseerd, zodat je een sociale kring kunt creëren”, zegt Iris Verberne, die als GGZ-verpleegkundige in Rotterdam al veel van dit soort gesprekken heeft gevoerd.

“Wij merken dat mensen deze gesprekken erg leuk vinden. Omdat we niet direct focussen op hun problemen, maar juist op wie ze zijn als persoon en wat ze nodig hebben. Dat maakt het gesprek veel positiever. En als blijkt dat ze geestelijke behoeften hebben Gezondheidsbehandeling: goed, maar vaak blijkt dat niet nodig.”

Rotterdam en meerdere Brabantse gemeenten hebben deze gesprekken de afgelopen jaren meegemaakt. Zorgverleners als Verberne zijn opgetogen. Vaak kunnen mensen na een verkennend gesprek binnen enkele weken terecht bij de GGZ-instelling waar Verberne werkt. Als de gemeente u doorverwijst naar de bijstand, kunt u in principe dezelfde week nog hulp krijgen.

“Het is makkelijker om mensen sneller te helpen en dat maakt het werk voor mij uiteraard een stuk leuker en motiverender.”

Ook de Nederlandse Psychiatrische Vereniging is positief. “We hebben goede hoop dat een landelijk ingevoerd oriënterend gesprek de wachtlijsten in de geestelijke gezondheidszorg zal helpen verkorten. Er wordt geschat dat ongeveer een kwart van de mensen die zo’n oriënterend gesprek voeren er baat bij zal hebben”, aldus voorzitter Niels Mulder.

“Voor mensen met ernstige psychische problemen, ongeveer de helft van de mensen op de wachtlijst, is een geestelijke gezondheidszorg nog steeds noodzakelijk. Zo krijgen zij in principe sneller hun afspraak.”

Mulder ziet ook kansen als de geestelijke gezondheidszorg en het ‘sociale domein’ van de gemeente via een verkennend gesprek beter gaan samenwerken. “Het kan zijn dat iemand die bijvoorbeeld een traumabehandeling nodig heeft en daarnaast schulden heeft, beter baat heeft bij een behandeling als de geestelijke gezondheidszorg en de maatschappelijke zorg samenwerken. Dan kan de behandeling langer duren en kunnen meer mensen geholpen worden.”

Niet voor niets is deze aanpak in het Integraal Zorgakkoord opgenomen als middel om de behoefte aan gespecialiseerde zorg terug te dringen. Dit betekent dat de vraag naar sociale ondersteuning zal toenemen. Volgens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten hebben de gemeenten afgesproken deze verantwoordelijkheid op zich te nemen.

“Dit betekent dat daarvoor mankracht wordt vrijgemaakt. Ook de gemeenten hebben hiervoor middelen gekregen”, zegt de woordvoerder. “Wij vragen echter altijd aandacht voor de financiële mogelijkheden om met passende hulp en ondersteuning de verwachte instroom in de maatschappelijke sfeer duurzaam te kunnen opvangen.”

Het is nog niet duidelijk of patiënten straks in zo’n verkennend gesprek hun eigen risico aan de orde zullen moeten stellen. Het ministerie van Volksgezondheid (VWS) en zorgverzekeraars maken hierover nog afspraken.