Rechters bezorgd over de maatregelen van het penitentiaire systeem

Door de regering voorgestelde noodmaatregelen om capaciteitsproblemen in het gevangeniswezen aan te pakken, kunnen rechtsongelijkheid creëren en het gezag van de rechter schaden. Dat meldt de Raad voor de Rechtspraak.

In maart 2024 schreef demissionair minister Weerwind een brief aan de Tweede Kamer waarin hij de noodmaatregelen toelichtte. Zo moeten mensen die nog een straf van maximaal twee maanden open hebben, deze later uitzitten. Daarnaast worden gedetineerden soms op vrijdag naar huis gestuurd als ze in het weekend of op maandag moeten worden vrijgelaten. Bovendien worden er vanaf 6 december 2023 geen ‘zelfrapportages’ meer genoemd.

gedenatureerde straf

In reactie hierop schrijft de Raad voor de Rechtspraak dat hij begrijpt dat het kabinet voor uitdagingen staat. Er kunnen volgens de raad echter vraagtekens worden gezet bij het uitgangspunt van het recht dat de door de rechter opgelegde straf ook op deze wijze wordt uitgevoerd.

“Afwijking van dit standpunt kan betekenen dat de opgelegde straf vertekend wordt. Dit betekent dat de straf in de praktijk anders zal zijn dan wat de rechter met zijn straf heeft bepaald en bedoeld. “Dit ondermijnt het gezag van de rechter en tast daarmee ook het vertrouwen in de overheid aan.”

Juridische ongelijkheid tussen veroordeelden

Naast het ondermijnen van het gezag van de rechter kunnen de voorgestelde maatregelen volgens de raad ook leiden tot rechtsongelijkheid onder veroordeelden.

“Dit gebeurt wanneer een door de rechter opgelegde straf aanzienlijk wordt aangepast vanwege capaciteitsproblemen in de penitentiaire inrichting waar de ene gedetineerde wordt vastgehouden, terwijl een andere gedetineerde in een gevangenis met voldoende personeel de volledige door de rechter opgelegde straf moet uitzitten.”

Robots als structurele oplossing

Zowel de minister als de Raad voor de Rechtspraak benadrukken dat structurele oplossingen voor het capaciteitsprobleem nodig zijn. Het kabinet overweegt nieuwe gevangenissen te bouwen waar minder medewerkers nodig zijn. Ook de inzet van robots in gevangenissen wordt onderzocht.

Geplaatst in: Nieuws