De definitieve sluiting van het Groningse gasveld maakt politici zenuwachtig

• Michiel Breedveld

  politiek verslaggever

De angst dat Nederland zonder benzine komt te zitten is meer dan ooit aanwezig in de politiek van Den Haag. Volgens vrijwel alle politieke partijen is het noodzakelijk om de Groningse gaskraan dicht te draaien om het vertrouwen van de Groningers te herwinnen. Maar het is een beslissing die risico’s met zich meebrengt en nervositeit veroorzaakt.

Dat bleek vorige week, toen de Eerste Kamer tot grote woede van Groningen toch wilde overwegen om de gaskraan in Groningen definitief dicht te draaien. Het was dan ook niet de bedoeling om de beslissing uit te stellen. Het werd snel gezegd. Het sluiten van gasputten is bij wet geregeld en er wordt een laag cement aan toegevoegd.

Maar diverse bronnen uit de Tweede Kamer en de partijen in oprichting geven toe dat ze zich grote zorgen maken, al is het op dit moment niet gepast om dat hardop te zeggen. Want het komt erop neer dat de zekerheid van de gasvoorziening niet langer bestaat. Dit betekent dat er tekorten aan gas en elektriciteit kunnen ontstaan ​​voor burgers en bedrijven of dat de prijzen enorm kunnen stijgen.

Het staatsbedrijf Gasunie, verantwoordelijk voor de gasleveringszekerheid, waarschuwt dat de bewijzen dat er in Nederland geen tekort is, zijn verdwenen. Ook andere energiedeskundigen waarschuwen hiervoor. Ook al is het grootste probleem een ​​strenge winter, er moet alles aan gedaan worden om de gasvoorraad voldoende aan te vullen. Maar dit werkt niet bij conflicten, oorlogen of een overbelaste gasmarkt.

De aanvoer van Russisch gas via een gaspijpleiding werd na de invasie van Oekraïne stopgezet. En als ook de Groningse gaskraan wordt dichtgedraaid, is Nederland voor ongeveer 75 procent afhankelijk van Noors gas via pijpleiding en LNG (vloeibaar gas) dat via schepen wordt aangevoerd. Ze komen onder meer uit de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Rusland en Qatar.

Noorse oliepijpleidingen lopen langs de bodem van de Noordzee. Ze worden sinds de oorlog in Oekraïne zeer goed beschermd, maar honderd procent garantie tegen sabotage bestaat uiteraard niet. “De kwetsbaarheid van deze pijpleiding is groot. Een grote catastrofe is niet ondenkbaar en een sabotageactie kan enorme gevolgen hebben”, zegt René Peters van onderzoeksinstituut TNO. Noors gas is goed voor 17 procent van de import.

Het importeren van LNG brengt ook risico’s met zich mee, zoals afhankelijkheid van marktpartijen en stijgende prijzen doordat de vraag naar vloeibaar gas groter is dan het aanbod. En ook het risico op geopolitieke conflicten heeft hierop invloed, zoals nu te zien is in de Rode Zee.

Het is dan ook logisch dat mensen achter de schermen denken: moeten we de Groningse gasputten vullen met cement, moeten we dat nu doen? Want in een acute crisis is het echt niet meer te realiseren.

Zo werkt het definitief afsluiten van een gasveld:

Afgelopen zomer heeft de Nederlandse Olie Maatschappij (NAM) op verzoek van het kabinet onderzocht hoe lang het duurt om een ​​gesloten gasbron weer online te krijgen. De NAM deed de proef met tegenzin, omdat zij volgens haar deskundigen niets zei over hoe het in werkelijkheid gaat werken. Daarna duurde het vele weken.

Volgens TNO is het gieten van cement in de put echt definitief. Als je in dat veld weer gas wilt winnen, zul je door het beton moeten boren of een nieuwe put moeten graven. Dat kost miljoenen. Maar het belangrijkste is dat je nieuwe vergunningen moet aanvragen en dat kan jaren duren. Onder meer bij het Staatstoezicht op de Mijnen, TNO en het ministerie. Dit zijn lange procedures en bezwaartermijnen.

Het is beter om te blijven nadenken over het veilig inkopen van gas, vindt ChristenUnie-Kamerlid Pieter Grinwis. De Groningse putten moeten dicht en dat betekent een periode van onzekerheid van zo’n vijftien jaar voordat er voldoende waterstof-, wind-, zonne- en kernenergie is, zegt hij. “Ik vraag het kabinet om de betrekkingen met Noorwegen te versterken. Niet alleen een fysieke pijplijn, maar ook afspraken.”

Demissionair minister van Energie Jetten benadrukt het belang van het EU-inkoopplatform, waar Europese bedrijven gezamenlijk gas kunnen inkopen en zo gunstiger en betrouwbaardere contracten kunnen afsluiten.

Jetten: “We hebben altijd een nieuw excuus gevonden om door te gaan en de Groningers hebben daar de prijs voor betaald”, zegt hij. “We kunnen zonder Gronings gas. Het is ook de verantwoordelijkheid van parlementariërs om alle analyses te lezen die dat bewijzen.”