De rijkste en armste Nederlanders ontmoeten elkaar steeds minder Nieuwe artikelen

Nieuws | 05-04-2024 | 00:01

In SCP-onderzoekDe leefomgeving van rijk en arm’ We kijken hoe de levens van de 20 procent meest welvarende en de 20 procent minst welvarende Nederlanders van 30 tot 59 jaar zich tussen 2011 en 2020 hebben ontwikkeld. Zowel de armste als de rijkste inwoners van Nederland kennen mensen in de buurt, op het schoolplein, in het gezin en op het werk die, net als zij, weinig of veel welvaart kennen. Hoewel Nederland niet sterk gesegregeerd is vergeleken met andere Europese landen, laat dit onderzoek zien dat de leefomgevingen in tien jaar eenzijdiger zijn geworden.

Bij Randstad is Lifeworld eenzijdig
De levensomstandigheden van rijke Nederlanders zijn eenzijdig, vooral in en rond de Randstad en Eindhoven. Plaatsen waar rijke inwoners een eenzijdige levensstijl hebben, zijn welvarende gemeenten, met Bloemendaal, Heemstede en Laren in de top drie. Vooral in de noordelijke Randstad werden de levensomstandigheden van rijke inwoners eenzijdiger. Een belangrijke oorzaak hiervan is de sterke stijging van de huizenprijzen in deze regio. Hierdoor werden de eigenaren rijk en werd de regio minder toegankelijk voor mensen met een middelgroot of klein budget.

Leefomgeving van de armste Nederlanders
Arme stadsbewoners hebben vaker een eenzijdige leefomgeving dan arme mensen elders. Opvallend is verder dat in verschillende groepen gemeenten de leefomgeving van minder welvarende inwoners vaak eenzijdig is. Dat wil zeggen in het oosten van Groningen, in het zuiden van de Randstad en in het zuiden van Limburg. Vooral de armen zagen tussen 2011 en 2020 de welvaart in hun buurt verder afnemen. De overheid deed in deze periode minder dan voorheen om kwetsbare wijken te verbeteren en de rol van woningcorporaties werd kleiner.

Het is ook een positieve ontwikkeling
Een ander patroon zagen we bij de Nederlanders afkomstig uit Marokko, Türkiye en Syrië. De werelden van de minst welvarende mensen in deze groep zijn relatief eenzijdig, maar sinds 2011 aanzienlijk veelzijdiger geworden. Vooral in hun familiekring zagen zij de welvaart toenemen. De verklaring hiervoor is dat veel mensen uit deze herkomstgroep welvarender zijn geworden en dit heeft impact op de levens van degenen die minder welvarend zijn.

Kansen voor meer gedeelde leefomgevingen
Het is niet eenvoudig om iets te doen aan de eenzijdige leefomgeving van rijk en arm. Het maken van onderscheid tussen mensen naar niveau, inkomen of woonsituatie is een bijna vanzelfsprekend onderdeel van bijvoorbeeld de stadsplanning, het cultuurbeleid, het onderwijs en de arbeidsmarkt. Eenzijdige leefomgevingen komen voort uit het streven naar efficiency en efficiëntie en doordat mensen willen leven volgens hun eigen voorkeuren en streven naar succes voor zichzelf en hun gezinnen. Lotte Vermeij, SCP-onderzoeker: “Er liggen kansen om de steeds eenzijdiger leefomgevingen terug te dringen, ook op het gebied van wonen. Hernieuwde aandacht voor wijkverbetering, zoals het Programma Leefbaarheid en Veiligheid, is daar een voorbeeld van. Het gaat niet alleen om wie waar woont, maar ook om hoe mensen elkaar kunnen ontmoeten. “Het vereist een aantrekkelijke openbare ruimte, breed toegankelijke openbare voorzieningen en een verbonden gemeenschapsleven.”

De werkplek als ontmoetingsplek.
“Een andere plek waar kansen liggen om meer gedeelde leefomgevingen te bevorderen is de werkvloer”, zegt Lotte Vermeij. “Voor veel mensen neemt werk een centrale plaats in hun leven in. De manier waarop we het werk nu hebben georganiseerd zorgt ervoor dat verschillende groepen medewerkers elkaar zelden of nooit ontmoeten.”
Voorbeelden hiervan zijn onder meer het onderbrengen van verschillende functies (bijvoorbeeld management, onderzoek en productie) op verschillende locaties en het uitbesteden van laagbetaalde ondersteunende diensten. Als schoonmakers, beveiligers en receptionisten bijvoorbeeld geen directe collega’s zijn, staan ​​ze ver af van de rest van de organisatie. De impact van scheiding op werk is groot, hoewel het zelden een onderwerp van discussie is. Als we echt willen dat de werelden van mensen meer met elkaar verbonden raken, moeten we de manier onderzoeken waarop werk is georganiseerd, evenals ideeën over de effectiviteit en waarde ervan.