Trillende wieken betekenen steeds meer stilstaande windmolens

• Michiel van der Velde

  online-editor

Tientallen windmolens in Nederland staan ​​stil en kunnen momenteel niet draaien. Ze wachten op nieuwe hengels, die veel geld kosten. De verwachting is dat de komende tien jaar honderden Nederlandse windmolens nieuwe stangen nodig hebben.

De staven zijn een belangrijk onderdeel van de molen. Het zijn de twee balken die samen het kruis van de bladen vormen. In 2020 en 2021 braken plotseling stangen bij de fabrieken in Goudriaan (Zuid-Holland), Schermerhorn (Noord-Holland) en Nieuw-Schheemda (Groningen).

De Stichting De Hollandsche Molen was verrast en adviseerde alle fabrieken zorgvuldig te controleren voordat er nog meer ongelukken zouden gebeuren die ook slachtoffers zouden kunnen veroorzaken. Deze controles brachten problemen in het hele land aan het licht.

Zeker negen fabrieken in Zeeland liggen stil vanwege (mogelijke) problemen met de repen. Ze moeten worden vervangen voordat ze weer kunnen werken. In Utrecht staan ​​zeker veertien stationaire fabrieken, meldde RTV Utrecht vorige maand.

Een compleet overzicht van Nederland ontbreekt, omdat niet alle fabrieksproblemen bij De Hollandsche Molen worden gemeld. De belangenorganisatie schat dat honderden fabrieken met problemen met de staven te maken zullen krijgen.

Dat vindt palletfabrikant Walter Vaags ook. Zijn bedrijf in Aalten in de Achterhoek is een van de weinige bedrijven in Nederland die gespecialiseerd is in stafproductie. De laatste jaren is het veel drukker geworden. “We waren net verhuisd naar een groter gebouw en dat was erg nuttig.”

Tientallen fabrieken wachten inmiddels op nieuwe staven. De wachttijd bedraagt ​​één jaar. Ook is er een budget van ruim honderd miljoen aangevraagd. “Ze staan ​​niet op de wachtlijst omdat de financiering nog niet rond is.” Wiekenmaker Vaags verwacht dat 500 van de 1.200 windmolens in Nederland de komende tien jaar nieuwe stangen nodig hebben.

Deze molenaar laat zien waar het probleem zit met de hengels en waar de mogelijke oplossingen liggen:

Volgens molenaar Matthijs Ero, staafexpert bij De Hollandsche Molen, komen er alleen maar meer molens bij op de wachtlijst. “Er zullen er zeker meer zijn, omdat er de afgelopen jaren meer toezicht is geweest en er meer problemen aan het licht zijn gekomen.” Dit maakt het lastig om de achterstand weg te werken.

Ero hoopt dat door goede inspecties en tijdige restauratie ongelukken kunnen worden voorkomen. Hij wijst op recente dodelijke ongelukken met traditionele zeilboten als gevolg van achterstallig onderhoud. Eén op de tien schepen van de zogenoemde bruine vloot heeft problemen met het hout van de gieken of masten, constateerde de Inspectie Verkeer en Leefomgeving onlangs. “Het is duidelijk dat we dat met de windmolens willen vermijden”, zegt Ero.

Het kopen van staven kost veel geld, gemiddeld één ton per molen. Dat geld is niet overal beschikbaar. Gemeenten en provincies kunnen subsidies aanbieden, elders komen goede doelen te hulp of worden er crowdfundingcampagnes georganiseerd.

“Het is niet overal goed georganiseerd”, zegt directeur Nicole Bakker van De Hollandsche Molen. Ze ziet grote verschillen tussen provincies. “In Zeeland is er veel achterstallig onderhoud dat weggewerkt moet worden.” Positiever is ze over de situatie in Zuid-Holland. ‘Het zijn erg miljonairsgewillig. Ook is er meer controle over de staat van de molen.”

Het verbaast Bakker niet dat zoveel windmolens onderhoud nodig hebben. Volgens haar zijn er in de jaren ’70 veel molens gerestaureerd. Dit moet elke vijftig jaar gebeuren. Daarom is er een golf van herstel gaande.

Hij hoopt dat alle molens zo snel mogelijk worden gerenoveerd. “We hebben nog 1.200 fabrieken in ons land, maar dat zijn de laatste. We moeten er goed voor zorgen.”