Advies | Je hoeft niet te verhuizen, maar je hebt wel een plan nodig voor de zeespiegelstijging.

Nederland kan een zeespiegelstijging van vijf meter aan. Dat blijkt uit de recent verschenen rapporten over het kennisprogramma zeespiegelstijging (NRC5 maart). Dat is goed nieuws, dus er is nog steeds absoluut geen reden om massaal naar het oosten te verhuizen, delen van Zeeland of Groningen op te geven, of buitenlandse investeringen te beteugelen of te voorkomen.

De rapporten beschrijven drie manieren om ons land veilig en leefbaar te houden. Bescherm met meer dammen en superpompstations om rivieren op te pompen; een zeewaartse variant met kustversterking en een groot meer voor de kust om hoge rivierafvoeren op te vangen. En er is een variant waarin Nederland meebeweegt met het stijgen van het water, waardoor steeds meer land onder water komt te staan.

Dit zijn drie waardevolle perspectieven, maar wel voor de lange termijn, omdat we over een paar honderd jaar slechts een zeespiegelstijging van vijf meter verwachten. Maar wat gaan we deze eeuw doen?

Wat nog ontbreekt is een heldere visie over hoe we de eerste halve of een hele meter zeespiegelstijging op korte termijn zullen opvangen. Dat is al moeilijk genoeg. Neem een ​​gebied als Rotterdam als voorbeeld. Maeslantkering speelt hierin een sleutelrol. Deze kering aan de Nieuwe Waterweg bestaat uit twee drijvende armen die normaal gesproken op de rivieroever liggen, maar bij stormvloeden sluiten om hoogwater van de Noordzee weg te houden. Dat gebeurde in december tijdens storm Pía. Door deze kering hoeven de achterliggende dijken slechts beperkt te worden opgeheven, worden buitendijkse gebieden beschermd en is vrije scheepvaart landinwaarts mogelijk. De Maeslantkering bereikt in de tweede helft van deze eeuw het einde van zijn levensduur en biedt naar verwachting niet meer voldoende veiligheid. Wat zal dan de strategie zijn?

iconisch gebouw

Eén optie is het ontwerpen van een nieuwe mobiele stormvloedkering om een ​​open systeem te behouden. De eerste schetsen liggen al op tafel: de nieuwe Hollandkering is een enorme boog die boven de Nieuwe Waterweg uitsteekt en bij storm in water verandert. Dit iconische bouwwerk biedt bescherming en een 100 meter hoog uitkijkpunt over West-Nederland.

Hoe minder duidelijk de strategie, hoe meer ruimte we moeten reserveren voor water- en dijkverbeteringen.

Een tweede optie is om de Nieuwe Waterweg af te sluiten met een dam met sluizen. Dit beschermt Rotterdam en het achterland en kan in droge zomers zoet water vasthouden. Achter de dam is het waterpeil beheersbaar en kunnen er meer huizen worden gebouwd in de havens van de oude stad. De dam vormt een barrière voor de scheepvaart en de natuur.

Een derde benadering is een meer open en natuurlijke variant. We schuren de Nieuwe Waterweg en veranderen de oevers in natuurgebieden.

Er valt dus echt iets te kiezen. Dit is spannend, omdat elke strategie voor- en nadelen heeft voor verschillende functies en onderdelen. Een open variant is goed voor de scheepvaart en de natuur, een gesloten dam voor de stedelijke ontwikkeling en de waterveiligheid. Naast de bescherming tegen overstromingen zal de aanvoer van zoet water een belangrijke factor zijn. In droge seizoenen is er immers al een tekort aan zoetwater voor de scheepvaart, landbouw en industrie.

Moeten we hier nu echt mee aan de slag? Kunnen we niet alle opties open houden voor de toekomst? Dat is niet verstandig: hoe minder duidelijk de strategie, hoe meer ruimte we moeten reserveren voor water- en dijkverbeteringen. En in werkelijkheid ontbreekt het ons aan ruimte. We bouwen nu al stadsdelen, dijken en bruggen voor de komende vijftig of honderd jaar.

Nieuwe deltawerken

Bovendien is er minder tijd dan verwacht. De deltawerken zijn in 40 jaar gebouwd en ontworpen. En in ons polderland hebben we veel tijd nodig om te beslissen. Begin daarom nu met een plan voor de tweede helft van deze eeuw en stel een voorkeursstrategie voor de komende jaren vast. Maak gebruik van de ontwerp-, denk- en rekenkracht van Nederlandse ingenieurs, wetenschappers en ontwerpers. Laten we beginnen met het gebied Rotterdam-Rijnmond en onderzoeken hoe alternatieve strategieën de bescherming, stedelijke ontwikkeling, natuur en bedrijvigheid kunnen versterken. Maar ook voor andere gebieden zoals Zeeland, de Hollandse IJssel en onze belangrijkste rivieren zijn concrete en gedetailleerde plannen en opties hard nodig.

We moeten dus nu beginnen met deze nieuwe werkzaamheden in de delta’s van de 21e eeuw. Zo worden we weer een land met een duidelijk plan. De rest van de wereld kijkt naar ons.

Lees ook
Kan het meest pessimistische klimaatscenario worden uitgesloten?

Delen





E-mail de redacteur