Het quotum garandeert meer vrouwen in de raden van commissarissen van beursgenoteerde bedrijven

De Wet Groeiquota en Streefcijfers (ook wel het ‘vrouwenquotum’ genoemd), die sinds 2022 van kracht is, leidt tot een beter evenwicht in de verhouding tussen mannen en vrouwen in de raden van commissarissen van beursgenoteerde bedrijven.

Dat concluderen het Centraal Planbureau, de Universiteit Leiden, de Rijksuniversiteit Groningen, Bureau Pouwels en het Sociaal en Cultureel Planbureau in een onderzoek naar het effect van de invoering van het quotum, dat op 14 maart verscheen.

In het onderzoek worden de kortetermijneffecten onderzocht vanaf de aankondiging van het quotum (2020) tot en met het eerste jaar van inwerkingtreding ervan (2022). Hieruit blijkt dat bedrijven sinds de aankondiging benoemingen zijn gaan maken die bijdragen aan een betere balans tussen mannen en vrouwen in de raad van commissarissen.

Het quotum werkt beter dan het streefcijfer

Het aandeel bedrijven dat aan de quota voldeed, steeg in die periode van 34,5 procent naar 81,7 procent. Een aanzienlijk deel daarvan kan worden toegeschreven aan de quota, aldus de onderzoekers. Tegelijkertijd haalde 18 procent van de bedrijven het quotum voor 2022 nog steeds niet en had 8,5 procent geen vrouwen in de raad van commissarissen.

Ook maakten de onderzoekers een vergelijking met bedrijven die niet beursgenoteerd zijn, maar wel in dezelfde sectoren opereren als de beursgenoteerde bedrijven en qua omzet vergelijkbaar zijn. Voor deze bedrijven wordt een systeem van streefcijfers gehanteerd, in plaats van een bindend quotum. In deze ‘controlegroep’ is het aandeel vrouwen in raden van commissarissen nauwelijks toegenomen en in 2022 zou dit nog maar 43 procent zijn. Dit benadrukt de effectiviteit van een bindend quotum versus een niet-bindend streefcijfer.

Voldoende vrouwelijke bestuurders

Het onderzoek levert ook informatie op over individuele kenmerken van commissarissen, zoals opleidingsniveau, opleidingsgebied, jarenlange bestuurservaring en jarenlange managementervaring. Een vaak gehoord argument in het debat over de invoering van quota is dat er niet genoeg vrouwen met de juiste kwalificaties beschikbaar zijn.

Onderzoekers zijn van mening dat deze angsten ongegrond zijn. Afgezien van de verandering in de verhouding tussen mannen en vrouwen, is er weinig veranderd in de kenmerken van commissarissen. Er is ook geen bewijs voor het zogenaamde ‘gouden rok’-fenomeen; dat vrouwen vaker dan mannen posities in meer dan één bestuur tegelijk bekleden.

Nulmeting

Een nieuwe benoeming in de raden van commissarissen van beursgenoteerde ondernemingen moet vanaf 1 januari 2022 bijdragen aan een evenwichtige verhouding tussen mannen en vrouwen (minimaal een derde vrouw en een derde man).

Uit een eerdere nulmeting bleek dat beursgenoteerde bedrijven en grote bedrijven een vergelijkbare groei lieten zien in het aandeel vrouwen. Dit bevestigt de bewering dat de snelste groei onder beursgenoteerde bedrijven te danken is aan quota.

Verschillende andere landen zijn Nederland al voorgegaan bij de invoering van een quotum, waaronder België, Frankrijk, Italië en Noorwegen. Ook in die landen leidde de wetgeving ertoe dat meer vrouwen managementposities bekleden.

Bron: CPB