Museumstuk te koop: wat gebeurt er met de objecten als musea ‘decollecteren’?

Iedereen die geïnteresseerd is in (het verhaal van) Zoetermeer kan vanaf 1 maart terecht in de ‘Ontcollectie Open Depot’. In een ruimte van zeshonderd vierkante meter worden zo’n vijfduizend objecten tentoongesteld, allemaal afkomstig uit het inmiddels ter ziele gegane museum van de stad.

Een deel ervan dateert uit de tijd dat Zoetermeer nog een dorp was, met boeren, boterfabrieken en de supermarktketen SPAR, die hier ooit was opgericht (Doordat Unity samenwerkt, profiteert iedereen regelmatig). Dit zijn houten landbouwwerktuigen, machines voor het verpakken van boter, een glas-in-loodraam met dennenbomen. Dat laatste was een verrassing, niemand herinnerde zich dat het raam opgeborgen was.

Er zijn nog veel meer voorwerpen van na 1962, toen Zoetermeer werd uitgeroepen tot ‘groeistad’: serviesgoed, stoelen, tafels en kasten uit de jaren zestig, Tina, Burda En uitgedrukte muziek, Televisies in oranje kasten, lp-spelers in koffers, scheerapparaten, strijkijzers, broodroosters.

De inwoners van Zoetermeer brachten de tweede categorie voorwerpen naar ‘hun’ stadsmuseum omdat ze dachten: daar horen ze thuis, dit is ons erfgoed.

Het meeste verdween in het magazijn.

En toen verdween ook het museum.

Dit gebeurde tijdens de formatieonderhandelingen van 2022, toen een nieuw gemeentebestuur (VVD, Lijst Hilbrand Nawijn, Democratie Partij Zoetermeer, Zo!Zoetermeer, CDA en ChristenUnie-SGP) besloot de subsidie ​​aan het museum op te schorten: het geld kon beter. besteed. Hiermee kwam een ​​einde aan wat in 1989 begon als ‘Stadsmuseum Zoetermeer’, en dat in 2019, na een verhuizing naar een grotere en duurdere locatie, werd omgedoopt tot ‘Museum De Voorde’. De laatste tentoonstelling, WILD in de stad. Op safari in Zoetermeergesloten 5 maart 2023. Inmiddels is het pand weer verhuurd.

Sterke klap

Toen kwam de vraag: wat doe je met de collectie? Want verzamelen kan niet simpelweg omdat er regels voor zijn. Je moet bijvoorbeeld de schenkers of de erfgenamen van die schenkers benaderen: willen zij het voorwerp terug? En dat de objecten eerst aan andere musea worden aangeboden: willen zij zich deze toe-eigenen? Alleen dan kunnen deze voorwerpen worden geëlimineerd, dat wil zeggen verkocht, vernietigd of weggegeven.

“Ik dacht: laten we het positief bekijken”, zegt waarnemend directeur Hans van de Bunte van Museum De Voorde. “Kunnen wij niet samen met alle buren de waarde bepalen van al die dingen waarvan mensen ooit dachten: dit is de geschiedenis van mijn stad? We kunnen de collectie niet krijgen. alles bij elkaar bijeenkomen?”

Dat is wat er nu gebeurt. Het museumdepot is leeggehaald, alles wat erin stond is te zien in de Ontcollectieing Open Depot aan het Stadhuisplein. Bewoners kunnen in werkgroepen en op kijkdagen feedback geven op deze objecten. Of wat ook mogelijk is: in een speciaal ontwikkelde applicatie sterke klap tussen twee museumobjecten. ‘Welke is volgens jou waardevoller? U kiest voor object A of B. Houd rekening met de historische, artistieke of maatschappelijke waarde van het object. Of reageert het op jouw emoties of een persoonlijke herinnering? Jouw mening telt!’ De gezamenlijke taxatie wordt uitgevoerd in samenwerking met de Historische Vereniging Oud Soetermeer.

In mei en juni zullen de resultaten een antwoord vormen op de volgende vraag: waar gaan de objecten vervolgens naartoe? “Een klein percentage is uniek”, schat Hans van de Bunte. “De glas-in-loodramen met dennenbomen, een deel van de borden, wat meubels, machines om boter te produceren.” Mogelijk bestaat er interesse hiervoor vanuit andere musea.

Museumdepotwinkel

En de rest? Alles wat geen museumwaarde heeft en niet aan een schenker hoeft te worden teruggegeven, kan zijn weg vinden naar museumdepotshop.nl, een online winkel voor museumoverschotten die vijf jaar geleden werd opgericht. Want Zoetermeer kan het hele pakhuis bezetten, maar de meeste musea hebben een overvol pakhuis en willen graag ruimte maken. Sinds de oprichting heeft de online winkel duizenden objecten op de markt gebracht in opdracht van aangesloten musea als Filmmuseum Eye, Fries Museum, Beeld & Geluid, Rijksmuseum van Oudheden, Nederlands Fotomuseum en Zaans Museum. Er zijn vaak schilderijen, maar ook beelden, meubels, sieraden, tassen, schalen en zelfs lampenkappen en scheepsmodellen. In totaal zijn er zo’n duizend objecten te koop in de webwinkel, prijzen variëren tussen de vijftig en enkele duizenden euro’s.

“Toen we vijf jaar geleden begonnen, waren veel musea nog huiverig”, zegt Jeroen Harinck van museumdepotshop.nl. “Ze wilden liever niet openbaar maken dat ze voorwerpen weggooiden; een museum is er immers voor het behoud en beheer ervan. Maar dat is veranderd, er is veel meer transparantie gekomen. En Zoetermeer is bijzonder. geval, daar laten ze alles zien.” Hij heeft al een afspraak, hij komt deze week bij ons langs.

Jeroen Harinck heeft een kantoor in Hoofddorp. Er is ook wat opslagruimte, maar niet veel. In tegenstelling tot de eerste jaren koopt de webwinkel de objecten niet eerst aan om ze vervolgens op te slaan en af ​​te leveren aan kopers. Tegenwoordig blijven ze eigendom van aangesloten musea tot ze worden verkocht, waar kopers ze kunnen ophalen (verzending per post is ook mogelijk). Jeroen Harinck: “Hierdoor worden de kosten verlaagd en krijgt het museum tegelijkertijd een hoger percentage van de inkomsten.”

Wat hem verbaast zegt hij: “Mensen kopen op de site en zien daar een foto. Maar als ze het voorwerp zien, is het vaak anders dan ze dachten. Het is groter of kleiner. Of het heeft meer kleur. “Dus we dachten: moeten we niet een plek maken waar je het echt kunt zien?”

Museum van niet-verzamelde voorwerpen

Daarom komt er nu een ‘Museum voor Verzamelobjecten’, MOO. Het is een tijdelijk museum dat drie weken geopend is, van 29 maart tot en met 21 april in Leiden. Zeker elke dag zie je iets nieuws: wie een voorwerp koopt, kan het meteen meenemen en dan komt er iets anders voor in de plaats. Als het een succes blijkt, zullen tijdelijke museumwinkelmusea steeds gebruikelijker worden.

Het lijkt tegenstrijdig: stukken samenbrengen in een nieuw museum die uit musea moeten worden verwijderd. Jeroen Harinck: “Ja, dat is het. Maar het is ook leuk om te bedenken dat mensen de dingen liever met eigen ogen zien.”

En Zoetermeer?

Daar ontstond na de sluiting van het museum een ​​soortgelijk idee. Er wordt gesproken over een mogelijk ‘Erfgoedcentrum’ voor (een deel van) de interessante collectie van Museum De Voorde, een decor voor een speciaal daarvoor aangesteld onderzoeksbureau. “Een multifunctioneel gebouw met vaste tentoonstelling, grote (wissel)tentoonstellingen, bioscoop, restauratie en dakterras”, was de visie die vorig jaar werd geschetst in Actief Zoetermeer. De wethouder Cultuur was positief over het artikel.

Delen





E-mail de redacteur