De Zuid-Koreaanse kunstenaar Kimsooja laat zien hoe textiel en migratie met elkaar samenhangen

In 1951 schilderde Robert Rauschenberg (1925-2008) zijn iconisch Witte verven. Een serie modulaire doeken, die hij volledig beplakte met witte muurverf. Jouw startpunt? Door vrijwel niets weer te geven, maakt Rauschenberg je bewust van zowel het materiaal van het doek als de kleine nuances die het schilderij omringen, zoals schaduwen en licht.

In Museum de Lakenhal in Leiden doen de lege doeken van de Zuid-Koreaan Kimsooja (1957) op het eerste gezicht aan Rauschenberg denken. Maar het wordt al snel duidelijk dat Kimsooja degene is die over de faciliteit beschikt. Metaschilderen (2020), onderdeel van zijn individuele tentoonstelling. draad wortels, je wilt je niet concentreren op de subtiliteiten rond een homogeen oppervlak. Zijn werk gaat precies over wat zich achter het schilderij, de drager van het beeld, bevindt: het textiel.

Kimsooja groeide op in Zuid-Korea en werkt en woont nu in Parijs en Seoul. Zijn werk is internationaal bekend en was te zien op de Biënnale van Venetië (2013) en Documenta (2017) in Kassel. De tentoonstelling draad wortels is Kimsooja’s eerste Nederlandse solotentoonstelling. Zijn werk kenmerkt zich door het samenbrengen van Koreaanse tradities, persoonlijke verhalen en onderwerpen als migratie en mobiliteit. In zijn werk is textiel zowel het materiaal waarmee hij werkt als een terugkerend thema.

persoonlijke verhalen

Dit is hoe de voorziening bestaat. Metaschilderen van zeven grote doeken, waarvoor Kimsooja de vlasplanten plantte en oogstte voor de productie van het vlas zelf. Op de grond liggen ‘bottaris’: bundels geknoopt textiel waarin volgens Koreaanse traditie persoonlijke bezittingen worden vervoerd. Sinds de jaren negentig is Bottaris regelmatig te zien in zijn performances, foto’s en sculpturen. Hij bond veel van die bundels vast met gekleurde dekbedden, maar dan in Metaschilderen Er zijn ook bottaris gemaakt van effen linnen.

Terwijl Kimsooja de schilderkunst met ongeverfde doeken tot haar basisvorm reduceert, symboliseren de bottaris in Kimsooja’s werk persoonlijke verhalen, mobiliteit, migratie en vlucht. Jammer is de onderlinge samenhang tussen de doeken en de bottaris Metaschilderen Het lijkt niet verder te reiken dan het blanco, zelfgeproduceerde doek.

Wat de Leidse museumcollectie en het werk van Kimsooja vooral verbindt (naast het textielambacht zelf) is de relatie tussen textiel, migratie en transport. De Leidse textielindustrie bloeide in de 17e eeuw. In de industrie waren werknemers uit verschillende landen werkzaam, die vaak om politieke of religieuze redenen hun huizen hadden verlaten.

Ook in het werk van Kimsooja komen textiel, migratie en ontheemding op verschillende manieren samen. In de afbeelding Steden in beweging: Bottari-truck van 2727 km (1997-2001), Kimsooja zit op een berg kleurrijke bottaris achter in een vrachtwagen. De auto passeert alle huizen waar hij in zijn jeugd woonde. Ook in dezelfde kamer. Deductieve objecten – Bottari-kar (2007), waarin het thema transport op een heel andere manier terugkeert. Het werk bestaat uit een oude Franse transportkar voor baguettes, maar nu gevuld met kleurrijke bottaris.

Diepere verbinding

Speciaal voor de Lakenhal maakte Kimsooja ook nieuwe werken, die in dialoog moeten gaan met de Leidse textielcollectie. Als bezoeker kun je verschillende stalen Koreaanse stoffen bekijken, achter elkaar uitgestald op een grote houten tafel uit de vaste collectie van het museum. Het is duidelijk dat kleurstalen al tientallen jaren gangbare objecten zijn in de textielindustrie, maar de zoektocht naar een diepere verbinding tussen de Leidse collectie en Koreaanse kleurstalen gaat door.

Tussen 2010 en 2019 reisde Kimsooja naar verschillende landen om gewoonten en processen met betrekking tot textiel in verschillende culturen te documenteren. Uit de zesdelige videoserie. Draad routes Je kunt hoofdstuk 4 (Marokko) en hoofdstuk 6 (China) zien. Knap hoe Kimsooja op een ontspannen manier verbindingen legt tussen landschap en textiel. In een half uur komen vrouwen voorbij die aan het weven en borduren zijn, mannen die stoffen kleuren, architectuur, verschillende rituelen en het landschap. De twee video’s worden naast elkaar afgespeeld op gigantische schermen, waardoor een dialoog ontstaat tussen de beelden van China en Marokko. Kimsooja filmt water, woestijnen, landbouwvelden en bergen. Uitvergroot zijn de landschappen soms nauwelijks te onderscheiden van de geweven patronen. Landbouwvelden zien er ineens uit als kabels die elkaar kruisen en overlappen.

Kimsooja laat in de video’s veel ruimte voor de kijker; er wordt niet gesproken en de audio onder de video’s bestaat uitsluitend uit omgevingsgeluiden. Door het met mate in te vullen, biedt Kimsooja de mogelijkheid om zelf meerdere verbindingen te leggen. Juist hierdoor ontstaat een rijke weergave van de culturele aanwezigheid van textiel in verschillende samenlevingen.

Delen





E-mail de redacteur