Professor Rens Koenraad stelt zelf een dwalingswet op: ‘Een fout van een burger mag niet langer leiden tot draconische maatregelen’

Om een ​​nieuw winstprobleem te voorkomen, moet er een wet van fouten worden ingevoerd. De plannen van het kabinet op dit vlak zijn onvoldoende en duren te lang, vindt hoogleraar bestuursrecht Rens Koenraad. Daarom komt hij zelf met een initiatiefvoorstel. Met hulp van andere deskundigen en de Tweede Kamer hoopt hij dat zijn wetsvoorstel snel wordt ingediend.

Een mens kan fouten maken. Maar de overheid heeft hier in het algemeen weinig belang bij, en zo ontstond het uitkeringsschandaal. Kabinet, hier moet iets aan gedaan worden, zegt Pieter Omtzigt in een motie uit 2021, die ook door de Tweede Kamer is aangenomen. Rens Koenraad, hoogleraar bestuursrecht aan de Universiteit van Tilburg, is het daar van harte mee eens. Maar volgens hem zijn de plannen van het kabinet te groot en te klein. Daarom dient hij nu zelf een wetsvoorstel in.

Vorige maand maakte Koenraad op LinkedIn een schets van zijn voorstel voor een bugwet bekend. Door advocaten of andere deskundigen te vragen het te beoordelen en commentaar te leveren. “Mensen kunnen reageren, iedereen die er iets over denkt, kan er iets over zeggen.”

“Mijn voorstel is dat als je een fout maakt in de communicatie met een bestuursorgaan, je geen restitutie per omgaande terugkrijgt”, zegt Koenraad. ‘Als een burger iets niet duidelijk maakt, krijgt hij de mogelijkheid om iets te corrigeren. Bijvoorbeeld met een toeslag. Bent u vergeten een factuur toe te voegen, dan kan de Belastingdienst nu alles in één keer opeisen. Het is een tragedie, dat zag je bij het sociale uitkeringsschandaal.

Ervaren deskundigen

Koenraad heeft al contact met CDA-Kamerlid Inge van Dijk en wil eraan werken om het wetsvoorstel bij de Tweede Kamer te krijgen. Maar eerst is het noodzakelijk om de laatste hand te leggen. Koenraad vraagt ​​daarom niet alleen feedback aan zijn collega-advocaten, maar ook aan professionals. “Ik raadpleeg alle instanties: het ministerie van Financiën, de Uitkeringsdienst, DUO, VNG, UWV en Divosa, de club waarin de sociale dienstverlening is georganiseerd.”

‘Vraag eerst om uitleg voordat je een sanctie oplegt. Eerst vragen en dan schieten.

‘Begin juli wil ik expertmeetings plannen. Ga er samen voor zitten en maak het haalbaar. Hoe gaan we de wet van de dwaling tot een succes maken? De uitnodigingen zijn deze week de deur uit gegaan. Met die informatie kan dit voorstel alleen maar verbeteren. Ik wil niet alleen dat het wet is, maar ook dat het afdwingbaar is. Als het een dode letter wordt, zal het vertrouwen van de burger niet toenemen, maar afnemen. We moeten voorkomen dat een groot deel van Nederland stopt met studeren.’

Het moet mogelijk zijn om fouten te maken

Koenraad weet echter dat het kabinet niet stil heeft gezeten na de motie van Omtzigt. Er is al een wetsontwerp in de maak, de Wet versterking van de borgingsfunctie van de AWB, die het bestuursrecht vriendelijker moet maken. Deze wet geeft burgers de mogelijkheid om fouten te herstellen voor de bestuursrechter, iets wat de overheid al heel lang kan doen. Voor Koenraad is het al te laat; herstel moet zo snel mogelijk mogelijk zijn. En daar is ook zijn wet van de dwaling voor bedoeld.

‘Het Foutenwetsvoorstel is een aanvulling op het kabinetswetsvoorstel en wat mij betreft een verrijking. Maar het staat er los van. Omdat het anders te lang zou duren. Het betekent dat voordat een sanctie wordt opgelegd, eerst om uitleg wordt gevraagd.’ Het is de kracht van de eenvoud, zegt Koenraad: “Eerst vragen, dan schieten.” Burgers zullen dan minder snel een boete krijgen, wat iedereen wil of zegt te willen. Hij onderste regel is dat kleine fouten niet tot draconische maatregelen mogen leiden.’

Voor Koenraad gaat het nooit snel genoeg. ‘In juli en augustus wil ik aan de slag om de rekening rond te krijgen. Presenteer het initiatiefvoorstel in september in de Tweede Kamer. Ik wil opschieten, want de officiële wielen draaien langzaam.’